Karayolu ve demiryolu yapımında her geçen gün ülkemiz gelişmekte ve yeni yollar inşa edilmektedir. Türkiye’nin birçok bölgesinde olduğu gibi Doğu Anadolu bölgesinde de yollar yapılmaktadır. Karayolu ve demiryolu yapımında balast malzemesi olarak birçok türde kaya malzemesi kullanılmaktadır. İnşa edilen yolların araç, titreşim, donma-çözünme, aşınma vs. etkiyen yüklerin güvenle taşınması gerekmektedir. Bu yükler altında yol stabilitesini sağlamak için kullanılan balast malzemesi önem kazanmaktadır. Çalışmada Türkiye'nin Doğu Anadolu bölgesinde bulunan Van Gedikbulak-Süphan dağı bölgelerinde yer alan bazaltın karayolu ve demiryolu yapımında balast malzemesi olarak kullanılması durumu araştırılmıştır. Bu bağlamda bazalt malzemesinin tek eksenli basınç, Los Angeles aşınma, su emme oranı ve özgül ağırlık deneyleri yapılmıştır. Balast malzemesi olarak kullanılan bazalt doğada çok yaygın olarak bulunan volkanik bir kayaç türüdür. Basınç ve aşınma gibi dayanım özellikleri ile ön plana çıkmaktadır. Volkanik bir dağ olan Süphan dağının en son yaklaşık MÖ 8050 patlaması sonrası dışarı çıkan lav akıntıları zamanla soğuyup birikmesi ile bazalt ve diğer volkanik kayaç türleri oluşmuştur. Bu kayaçlar gelişigüzel dağılmış ve patlayan dağın bulunduğu coğrafyada çok geniş alanları kaplamıştır. Ayrıca arazilerin kullanımı ve yol güzergahlarını etkilemiştir. Elde edilen sonuçlara göre bölgede bulunan bazaltın karayolu ve demiryolu yapımında balast malzemesi olarak kullanılması uygun bulunmuştur. Buna ek olarak bazalt malzemesinin araziler üzerinden kaldırılmasıyla arazilerin daha verimli kullanılmasına imkân sağlayacağı belirtilmiştir. ORCID NO: 0000-0003-3849-7545
Anahtar Kelimeler: Arazi kullanımı, Bazalt, Balast, Demiryolu, Karayolu, Van Gedikbulak.
|
