Günümüzde toplu taşımacılığın temel araçlarından olan otobüslerin, araç onaylarının verilmesi için birtakım regülasyonları sağlaması gerekmektedir. Onay sürecinde ürün tasarımının regülasyon taleplerine uygunluğunun saptanması, üretim prosesinin ve kullanılan malzemenin kontrolü, imalatı yapılan parçanın örneği seçilerek gerekli testlerle doğruluğu sağlanmalıdır. Yolcu koltuğu, oturak, karkas, kolçak ve bağlantı ekipmanları gibi zfarklı komponentlerin bir araya gelerek oluşturduğu kompleks bir yapıdır. Otobüslerde kullanılan yolcu koltuklarının ergonomisi için R107 regülasyonuna göre belirlenen ölçülerde tasarım, malzeme kontrolü ve doğrulama testlerinin sağlanması gereklidir. Araç ergonomisine göre uygun konumda ve oturuş ergonomisine uygun pozisyonda bulunması gereklidir. Bu kapsamda yolcu koltuklarında limitli yükseklik aralığında gövde yapı bağlantısı ile montajlanan yolcu koltuğu karkaslarının, yolcu ağırlık dayanımına sahip olması beklenmektedir. Avrupa regülasyonuna ( UN ECE R107 ) göre koltuk yüksekliklerinin 400-500 mm arasında olması gerekmektedir. Limitli koltuk yüksekliklerinde bulunan karkas yapısında ST-37 çeliği yerine SMC-355 çeliği kullanılmasıyla birlikte yolcu ağırlığının oluşturduğu stresleri azaltan tasarımın, karkas dayanımını arttıran bir özellik olduğu belirlenmiştir. Bu çalışmada karkas tasarımının tekli ve ikili yolcu koltuklarının, 150 kg ve 300 kg ağırlık altında dayanıma olan etkisi araştırılmış olup, literatürde araştırma yapan Tasarım mühendislerine kaynak oluşturması amaçlanmıştır. Yapılan sanal yapısal analizlerle birlikte hem tasarımın hem de malzeme seçiminin dayanım durumlarına etkisi kıyaslanmış olup, daha hafif bir karkas yapısı kullanarak, aynı dayanım değerine sahip yolcu koltuğu karkası ve bağlantı yapılarına ulaşılmıştır.
Anahtar Kelimeler: Yapısal Analiz, Yolcu Koltukları, Karkas, Regülasyon
|
