Dökümhanelerde nihai ürün kalitesini olumsuz etkileyen ve fire oranlarının artmasına neden olan başlıca etmenler arasında sıvı metal kalitesi bulunmaktadır. Alüminyum külçeleri ergitme operasyonu ardından gerekli sıvı metal kalitesini elde etmek amacıyla gaz giderme işlemi yapılmaktadır. Uygulanan bu yöntemin ana parametreleri olan sıvı metal sıcaklığı, kullanılan inert gaz türü ve akış hızı, rotor dönme hızı, gaz giderme süresi, kullanılan flaks türü ve miktarı önemlidir. Dökümhanelerde genel olarak farklı kimyasal içeriğe sahip alüminyum alaşımları için aynı gaz giderme parametreleri kullanılmaktadır. Bu çalışmada, TS EN 1706 standartlarında ikincil AlSi9Cu3, AlSi12(Fe) ve AISi11Cu2(Fe) alaşımlarının fırında 740℃’de ergitme işlemi ardından gaz giderme öncesi ve sonrası vakum altında katılaştırma numuneleri alınmıştır. Gaz giderme işlemleri 3 dakika boyunca ve azot gazının 25 litre/dakika akış debisi verilerek gerçekleştirilmiştir. Vakum altında katılaştırma işlemi 3 dakika süreyle ve 80 mbar basınç şartları altında yapılmıştır. Numuneler tam ortadan kesildikten sonra standart zımparalama parlatma işlemlerine tabi tutulmuştur. Kesilen numunelerin kesit yüzeylerinden NIKON mikroskop ve CLEMEX programı kullanılarak sıvı metal kalitelerinin karşılaştırılması için porozite sayıları, ortalama porozite büyükleri ve ‘Bifilm İndeks’ değerleri hesaplanmıştır. Alaşımlar arasında gaz giderme işlemi öncesi ve sonrası sıvı metal kalitelerinin karşılaştırılması yapılmıştır. 3 dakika süreyle ve 25 litre/dakika azot debili gaz giderme işlemi en çok AISi11Cu2(Fe) alaşımında fayda sağlamıştır. ORCID NO: 0000-0002-7362-838X
Anahtar Kelimeler: Yüksek Basınçlı Döküm, Sıvı Metal Kalitesi, Gaz Giderme, Bifilm İndeks
|
