Ýklim deðiþikliði ve çevresel etkileri, son yýllarda öncelikli bir problem olarak kabul edilmekte ve önemi hýzla artmaktadýr. Meteorolojik veriler, iklim deðiþikliðinin belirlenmesi ve analiz edilmesi için kullanýlan önemli bir kaynaktýr. Uzun süreli meteorolojik verilerin incelenmesi, iklim trendlerinin ve deðiþikliklerin izlenmesine yardýmcý olur. Bu çalýþmada, Niðde ili için iklim deðiþikliðinin etkileri, uzun vadeli meteorolojik verilerden elde edilen istatistiksel analizler ile yorumlanmaya çalýþýlmýþtýr. Niðde iline ait meteorolojik istasyonlardan elde edilen sýcaklýk ve yaðýþ parametreleri kullanýlarak uzun periyotta (1950-2020) kuraklýk analizleri gerçekleþtirilmiþtir. Farklý meteorolojik parametreler (yaðýþ, sýcaklýk, nem vb.) kullanýlarak gerçekleþtirilen trend analizleri ile bölgenin uzun periyotta iklimsel parametrelerin eðilimlerini tespit edilmiþtir. Tüm analizler yýllýk olarak incelenmiþtir. Meteorolojik kuraklýk analizi için Standartlaþtýrýlmýþ Yaðýþ Ýndeksi Yöntemi (SPI), Normalin Yüzdesi Ýndeksi (PNI), Ondalýklar Kuraklýk Ýndeksi (DI), Çin Z-indeksi (CZI), Deðiþtirilmiþ Çin-Z Ýndeksi ( MCZI), Z-Skor Ýndeksi (ZSI), Yaðýþ Anomalisi Ýndeksi (RAI) yöntemleri ile kullanýlmýþtýr. Trend analizi için Mann Kendall Mertebe Korelasyon ve Spearman’ýn Rho yöntemleri kullanýlmýþtýr. Niðde ili için farklý yöntemlerden elde edilen 1950-2020 yýllarý arasý yýllýk kuraklýk periyotlarý incelendiðinde 1970-1971, 1973-1974 ve 1989-1990 yýllarý arasý istasyonda kuraklýðýn fazla olduðu belirlenmiþtir. Niðde istasyonu için Mann Kendall Mertebe Korelasyon ve Spearman’ýn Rho analizi sonuçlarýndan elde edilen sonuçlara göre maksimum sýcaklýk, minimum sýcaklýk, ortalama sýcaklýk ve maksimum nem verilerinde artan yönde trend bulunmuþtur. Güneþlenme süresi ve ortalama rüzgar verilerinde ise azalan yönde trend bulunmuþtur. Minimum nem, ortalama nem ve toplam yaðýþ verilerinde ise trend olmadýðý belirlenmiþtir. ORCID NO: 0009-0007-9416-0003, 0000-0003-3114-8449
Anahtar Kelimeler: Ýklim deðiþikliði, Kuraklýk analizi, Trend Analizi, Meteorolojik veri.
|
