Otomotiv endüstrisinde günümüzün rekabetçi pazar koþullarýnda maliyet hesaplamalarý oldukça önemli bir yere sahiptir. Bu çalýþmada ele alýnan araçlarýn soðutma sistemlerinde, soðutucu sývýnýn çeþitli parametrelere göre doðru seçimi, hem ekonomik bakýmdan hem de çevreye katký bakýmýndan önemli bir ölçüttür. Bu seçim yapýlýrken soðutma çevriminin ekserji analizi de göz önünde bulundurulur. Ekserji basitçe bir sistemin kullanýlabilir enerji potansiyeli olarak ifade edilebilir. Çalýþmada R12, R1234-yf ve R134a soðutucu akýþkanlarýnýn soðutma performanslarý Türkiye, Kuveyt ve Estonya olmak üzere 3 farklý ülke için MATLAB aracýlýðýyla hesaplanmýþtýr ve en yüksek sýcaklýðýn gözlemlendiði Temmuz ayý baz alýnmýþtýr. Aracýn soðutucu sistemi kondenser, evaporatör, kompresör, yüksek basýnç ve alçak basýnç borularý, genleþme valfi, kurutucu, sýcaklýk sensörü ve basýnç sensöründen oluþur. Üç soðutucu akýþkanýn soðutma kapasiteleri yine MATLAB aracýlýðýyla hesaplanmýþ ve R12= 7206,8W ,R134a=9270,8 W, R1234yf= 6157,6W olarak elde edilmiþtir. Çevresel etki karþýlaþtýrmasý yapýldýðýnda ise; CO2, referans olarak kullanýlan gaz olduðundan 1 GWP olarak alýnmýþtýr. Bu durumda R1234yf’nin 4, R134a’nýn 1400, R12’nin 10400 kat daha fazla küresel ýsýnma etkisine sahip olduðu görülmüþtür. Çalýþma kapsamýnda 1 kg CO2 gazýnýn fiyatýna endekslenerek hesaplanan fiyatlar, ekserjetik verimlilik hesaplamalarý, soðutma kapasiteleri ve çevresel etki karþýlaþtýrmalarý ele alýnmýþtýr. Genel olarak üç soðutucu akýþkan tipi de seçilen ülkelerdeki koþullar için gerekli soðutma kapasitesini sunmaktadýr. Ekserjetik verimlilik deðerleri birbirine yakýn olup, yüksek yaz sýcaklýklarýyla ters orantýlý þekilde deðiþmektedir. Akýþkanlar çalýþmada ele alýnan diðer noktalar olan fiyat ve çevresel etki bakýmýndan genel olarak deðerlendirildiðinde, R1234yf soðutucu akýþkaný en yüksek ekserjetik maliyete ve en düþük çevresel etkiye sahiptir. ORCID NO: 0000-0002-4003-9263
Anahtar Kelimeler: Soðutucu Akýþkan, Otomobil, Soðutma Sistemi, Performans, Ekserji, Verimlilik
|
