Türkiye’de yapým teknolojilerinin geliþim evreleri; erken dönem betonarme yapýlarýn ilk örneklerinin meydana getirildiði 20. Yüzyýlýn ilk dönemlerine deðin, çeþitli yöntemler izlemiþ, uygulamalarda farklýlýklar göstermiþtir. Geleneksel yapým tekniklerinin yeni kitle ve yapý türlerinde uygulanmaya baþlandýðý geç 18. yüzyýlýn ardýndan, 19. yüzyýlýn ortalarý ile birlikte düþey taþýyýcý elemanlarda modern ölçülü tuðla kullanýmýna geçilmiþ ve yýðma kâgir yapý olarak adlandýrýlan bu yapý türlerinde artýþ gözlenmiþtir. 1870’li yýllar sonrasýnda yatay taþýyýcýlarda çelik putrel ve tuðlanýn kompozit bir yapý elemaný olarak kullanýlmasýyla volta (putrelli) döþeme uygulamasý yaygýnlaþmýþtýr. Bu uygulamada, geçilecek açýklýðýn bir yönünde sýk çelik kiriþleme yoluna gidilerek tonoz biçiminde mekânlarýn üzeri örtülmüþtür. Ahþaptan, yýðmaya, ferbetondan, betonarmeye Türkiye’de yapým teknolojilerinin geliþim evreleri üzerine bir sýnýflandýrma yapmak, bu yapý biçimlerini net çizgilerle birbirinden ayýrmak anlamýna gelmemektedir. 19. yüzyýlýn sonlarýndan, 20. Yüzyýlýn ortalarýna kadar inþa edilmiþ yapýlarýn taþýyýcý sistemlerine odaklanýldýðýnda, kimi zaman birçok teknolojinin birlikte kullanýldýðý karma formlara rastlanmaktadýr. Fer beton bir tür geçiþ formu olmasý dolayýsýyla bu karma teknolojinin en çok kullanýldýðý saha olagelmiþtir.
Düþey ve yatay taþýyýcýlarýn benzer malzemeden imal edilerek kolon ve kiriþlerde uygulama alaný bulduðu, çelik ve betonun birlikte çalýþtýðý ve metal baðlantý elemanlarý ile desteklendiði fer beton yapým teknolojisinin en bilinen örnekleri arasýnda Galata Rüsumat (Gümrük) Binasý gösterilebilir. Betonarmeye geçiþteki ara durak olan fer beton uygulamasý, anýtsal mimari yapýlarda olduðu kadar, baþta Beyoðlu ve Fatih olmak üzere tarihi nitelikteki muhitlerin mütevazý yapýlarýnda da görülmektedir.
Anahtar Kelimeler: Yapým Teknolojisi, Fer Beton, Betonarme
|
