Tarihi dokular, geçmiþ dönemlerin sosyokültürel ve ekonomik yapýsýný, yaþam biçimi ve felsefesini yansýtmalarý açýsýndan kültürel miras olarak önemli bir yere sahiptir. Hýzlý kentleþme ve nüfus artýþýnýn da etkisiyle ortaya çýkan çoðu zaman düzensiz ve plansýz yapýlar, bu dokularýn zarar görmesine ve giderek yok olmasýna neden olmaktadýr. Tarihi çevrede yapýlan yeni yerleþimlerde sürekliliðin ve bütünselliðin saðlanmasý mirasýn sürekliliði adýna dikkatle ele alýnmasý gereken bir yaklaþýmdýr. Bu baðlamda tarihi dokuda uygulanacak olan miras yönetimi ve koruma politikasýnda; tarihi çevrelerde yapýlan restorasyon ve koruma çalýþmalarýna ek olarak yapýlacak olan yeni yapýlarýn da koruma bilinci açýsýndan önem kazanmasý ve titizlikle ele alýnmasý gerekmektedir. Diyarbakýr tarihi sur içinde; süreç içerisinde yaþanan çarpýk ve kontrolsüz kentleþme, koruma politikalarýnýn ve miras yönetiminin bölgede baþarýlý bir þekilde uygulanamamasý, son zamanlarda yaþanmýþ olan çatýþmalar; tarihi dokuda hasarlara, boþ, yýkýlmýþ, iyileþtirilmesi gerekli alanlarýn/mekanlarýn ortaya çýkmasýna sebep olmuþtur. Çalýþma kapsamýnda Diyarbakýr tarihi suriçi ve UNESCO Dünya Miras Listesi’nde yer alan Toledo, Siena, Dubrovnik, Kudüs, Þam ve Kahire tarihi sur içi kentleri incelenmiþ, yeni yapý yaklaþýmlarý analiz edilmiþ, koruma etiði ve miras yönetimi baðlamýnda mimari açýdan çýkarýmlar oluþturulmaya çalýþýlmýþtýr. Diyarbakýr suriçi kentsel sit alanýndaki incelemeler neticesinde yapýlan uygulamalarda olumlu geliþmelerle birlikte miras etiði açýsýndan kaygý uyandýrýcý konular da tanýmlanmaya ve çözümler üretilmeye çalýþýlmýþtýr.
Anahtar Kelimeler: Tarihi Kentsel Doku, Dünya Miras Listesi, Diyarbakýr Suriçi Bölgesi, Tarihi Dokuda Yeni Yapý
|
