Sondaj matkaplarý, dönme hareketinin ve yukarýdan aþaðý uygulanan aðýrlýðýn gücüyle kayalarý kýrarak ya da sýyýrarak kuyu kazmak için kullanýlýr. Genel olarak bir sondaj matkabý, sondaj dizisine baðlantýyý saðlayan kýsmý (shank), ana gövde ve sondaj iþini yapan kazýcý yapý olmak üzere üç ana kýsýmdan meydana gelmektedir. Sondaj sahasýna ulaþmadan önce, matkabý oluþturan bu kýsýmlarýnýn üretimi ve birleþim süreci maliyet olarak, astronomik seviyelere ulaþmaktadýr. Bu sebeple, sondaj faaliyeti esnasýnda bir matkaptan üstün performans göstermesi beklenir. Bu koþulun saðlanabilmesi için de litolojiye uygun matkap seçimi büyük önem taþýmaktadýr. Oluþumu itibariyle, litoloji bantlarý açýsýndan heterojen yapýya sahip ardalanmalý-karmaþýk formasyonlarýn sondajýnda, formasyona uygun matkap seçimi ve bu doðrultuda öngörü sunabilmekte zorlaþmaktadýr. Bu çalýþmada, Güneydoðu Anadolu Bölgesinde bulunan, içerisinde karmaþýk litolojileri barýndýran ve hangi metrajdan ne tür litoloji geleceði tahmin edilemeyen allokton yapýlardan oluþmuþ Karadut Formasyonu ele alýnmýþtýr. Ýlgili çalýþma kapsamýnda, Karadut Karmaþýðý formasyonunun bulunduðu 2 kuyunun, 12 ¼” kuyu sondajýnda kullanýlan PDC, Döner Konlu (Roller Cone) ve Hibrit tipi matkaplarýn sondaj parametreleri incelenmiþ olup elde edilen sonuçlar grafikler haline getirilmiþtir. Bu matkaplarýn saha verileri, ilerleme Hýzý (ROP) temelinde deðerlendirilerek Karadut Formasyonuna uygun, optimum matkap seçimi yapýlmaya çalýþýlmýþtýr. Çalýþma sonucunda ise, sertliði ve aþýndýrma kabiliyeti açýsýndan karmaþýk litolojiye sahip Karadut Karmaþýðý gibi formasyonlarda, sondaj faaliyetleri için Hibrit (Melez) matkaplarýn kullanýlmasýnýn ilerleme hýzý yönünden daha uygun olduðu anlaþýlmýþtýr.
Anahtar Kelimeler: Matkap seçimi, Sondaj, Formasyon, Karadut Karmaþýðý
|
