Kemik porseleni krem rengi, yüksek ýþýk geçirgenliði, yüksek mukavemeti gibi teknik özellikleri ile en çekici ve en pahalý seramik sofra eþyasý olarak bilinmektedir.
Günümüzdeki BS 8654:2015 standardýna göre piþmiþ bünyesinde en az %35 trikalsiyum ortofosfat içeren kemik külünden üretilmiþ porselen olarak tanýmlanýr.
Kemik porseleni, yarý-saydam olma özelliði ve yüksek kýrýlma mukavemeti deðeri ile ayrý bir öneme sahiptir. Sert porselen %30 kristal ve % 70 camsý faz içerir. Kemik porselende ise oranlar bunun tam tersidir.
Kemik porselen bünyesi genel olarak aðýrlýkça %25 kil-kaolen, %25 kuvars-feldispat, %50 kemik külü hammaddelerinden oluþmaktadýr. Ürünlerin bisküvi piþirimi 1230-1280 °C sýcaklýklarý arasýnda 10-14 saat süreyle gerçekleþtirilir. Kemik porselenlerin sýrlý piþirimi sert porselenlerin aksine bisküvi piþiriminden daha düþük sýcaklýkta yapýlmaktadýr. Sýrlý piþirim 1050-1150 °C arasýnda 8-12 saat süreyle oksidatif atmosferde yapýlýr.
Kemik porselenlerde yaygýn olarak kullanýlan ergiticiler, nefelin siyenit, Cornish taþý ve feldispattýr. Ülkemiz feldispat madenleri açýsýndan zengin bir ülkedir fakat porselen sektöründe ülkemizde mevcut olan potasyum feldispatlar renk ve saflýk deðerleri sebebiyle kullanýlamamaktadýr. Diðer bir taraftan Türkiye, dünyanýn en çok bor rezervine sahip ülkesidir.
Bu çalýþmada kemik bünyelerde bor oksitin ergitici olarak kullanýlabilirliði üzerine çalýþmalar yapýlmýþtýr. Üretim prosesinde deðiþiklik yapýlmadan standart kemik porselen bünyelerde ergitici olarak sodyum ve potasyum feldispatlar yerine bor oksit eklenerek bisküvi piþirim sonrasý ürünlerin görsel ve fiziksel özellikleri incelenmiþ, bor oksitin kemik porselen bünyelerde kullanýlabilirliði araþtýrýlmýþtýr. Yapýlan çalýþmalarda düþük oranda bor oksitin kemik porselen bünyelerde ergitici olarak kullanýlabileceði sonucuna ulaþýlmýþtýr.
Anahtar Kelimeler: Kemik Porselen, Ergitici, Bor Oksit, Porselen, Deformasyon
|
