Seramik kaplama ve porselen sektörü, yapmýþ olduðu üretim faaliyetlerinde çevreyi olumsuz yönde etkileyecek her türlü atýk-kirlilik oluþumunu engelleyerek, üretim süreçlerinin her aþamasýnda sürdürülebilir olmasý zorunlu sektörlerden biridir. Ülkemizde hýzla geliþen seramik endüstrisinin yerli hammadde rezervlerinin azalmasý ile, atýk malzemelerin geri dönüþümü saðlanarak deðerlendirilmesi büyük önem kazanmýþtýr. Bu çalýþmada, porselen fabrikalarýnda üretim prosesi sonucu ortaya çýkan piþmemiþ porselen atýklarýnýn ve porselen fabrikalarýndaki toz emme ünitelerinden gelen toz atýklarýnýn, seramik karo bünyeleri içerisinde kullanýmý araþtýrýlmýþtýr. Porselen piþmemiþ atýk ve toz emme ünitelerinden gelen toz atýklarýnýn öncelikle fiziksel, kimyasal ve mineralojik analizleri yapýlmýþtýr. Sonra ki aþamada, seramik bünye reçetelerine belirlenen oranlarda ilave edilerek fiziksel testleri yapýlarak, bünye bileþimine etkisi incelenmiþtir. Standart bünye ile karþýlaþtýrmalý olarak fiziksel kontrolleri; piþme küçülme (%), su emme (%), kuru mukavemet (N/mm2), piþmiþ mukavemet (N/mm2) ve L, a, b renk ölçüm testleri gerçekleþtirilmiþtir. Geliþtirilen piþmemiþ porselen atýklý seramik bünyeleri, standart bünye ile karþýlaþtýrmalý olarak faz deðiþimleri için Rigaku RÝNT 2000 cihazý ile Xray difraksiyonu (XRD) analizi ve kimyasal içerik deðiþimlerini incelemek için Rigaku ZSX Primus marka cihaz ile X-Ray fluorescence (XRF) analizleri alýnmýþtýr. Isýl genleþme deðerleri ise Netzsch DIL 402 PC dilatometre cihazý ile test edilmiþtir. Çalýþmalarda seramik bünye bileþeninde kil oraný düþürülerek, porselen piþmemiþ atýk-toz emme atýk bileþenlerinin giriþi yapýlmýþtýr. Çalýþmanýn sonucunda farklý oranlarda porselen toz emme ünitelerinin atýðý ve porselen piþmemiþ atýklarýný içeren seramik bünyelerin geliþtirildiði ve üretim bazlý denemelerin yapýlabileceði tespit edilmiþtir. Geliþtirilen bünyeler ile piþirim þartlarý da göz önüne alýnarak porselen piþmemiþ atýklarýnýn kullaným yüzdesinin %8’lere kadar artýrýlarak geri dönüþümünün saðlanabilecektir.
Anahtar Kelimeler: Piþmemiþ porselen atýk, Seramik bünye, Toz emme ünite atýðý.
|
