Seramik kaplama ve porselen sektörü, yapmış olduğu üretim faaliyetlerinde çevreyi olumsuz yönde etkileyecek her türlü atık-kirlilik oluşumunu engelleyerek, üretim süreçlerinin her aşamasında sürdürülebilir olması zorunlu sektörlerden biridir. Ülkemizde hızla gelişen seramik endüstrisinin yerli hammadde rezervlerinin azalması ile, atık malzemelerin geri dönüşümü sağlanarak değerlendirilmesi büyük önem kazanmıştır. Bu çalışmada, porselen fabrikalarında üretim prosesi sonucu ortaya çıkan pişmemiş porselen atıklarının ve porselen fabrikalarındaki toz emme ünitelerinden gelen toz atıklarının, seramik karo bünyeleri içerisinde kullanımı araştırılmıştır. Porselen pişmemiş atık ve toz emme ünitelerinden gelen toz atıklarının öncelikle fiziksel, kimyasal ve mineralojik analizleri yapılmıştır. Sonra ki aşamada, seramik bünye reçetelerine belirlenen oranlarda ilave edilerek fiziksel testleri yapılarak, bünye bileşimine etkisi incelenmiştir. Standart bünye ile karşılaştırmalı olarak fiziksel kontrolleri; pişme küçülme (%), su emme (%), kuru mukavemet (N/mm2), pişmiş mukavemet (N/mm2) ve L, a, b renk ölçüm testleri gerçekleştirilmiştir. Geliştirilen pişmemiş porselen atıklı seramik bünyeleri, standart bünye ile karşılaştırmalı olarak faz değişimleri için Rigaku RİNT 2000 cihazı ile Xray difraksiyonu (XRD) analizi ve kimyasal içerik değişimlerini incelemek için Rigaku ZSX Primus marka cihaz ile X-Ray fluorescence (XRF) analizleri alınmıştır. Isıl genleşme değerleri ise Netzsch DIL 402 PC dilatometre cihazı ile test edilmiştir. Çalışmalarda seramik bünye bileşeninde kil oranı düşürülerek, porselen pişmemiş atık-toz emme atık bileşenlerinin girişi yapılmıştır. Çalışmanın sonucunda farklı oranlarda porselen toz emme ünitelerinin atığı ve porselen pişmemiş atıklarını içeren seramik bünyelerin geliştirildiği ve üretim bazlı denemelerin yapılabileceği tespit edilmiştir. Geliştirilen bünyeler ile pişirim şartları da göz önüne alınarak porselen pişmemiş atıklarının kullanım yüzdesinin %8’lere kadar artırılarak geri dönüşümünün sağlanabilecektir.
Anahtar Kelimeler: Pişmemiş porselen atık, Seramik bünye, Toz emme ünite atığı.
|
