Yapýlarýn kontrollü yýkýmý ve çöküþ mekanizmasý konusu gün geçtikçe önem kazanmaktadýr. Tüm kamu ve özel bina türleri: kasýrga, tsunami, deprem, patlamalar, araç etkileri, yangýnlar ve insan hatalarý ve hatta terörist saldýrýlarýn neden olduðu beklenmedik olaylara maruz kalabilir. Bu tür olaylar bina yapýsýnda yerel hasara neden olup etkinin olduðu anda veya ilerleyen zamanlarda yapýda çökmeye sebebiyet verebilir. Ayrýca dinamik performansý yetersiz yapýlar deprem etkisi sonucu çökebilir veya kontrollü yýkýmýnýn yapýlmasý gerekebilir. Ülkemizde depremde hasar görmüþ yapýlarýn hýzlý bir þekilde boþaltýlýp kontrollü yýkýmýnýn yapýlmasý gerekmektedir. Özellikle yüksek katlý yapýlarýn yýkýlmasýnda veya zamanýn kýsýtlý olduðu durumlarda kullanýlabilecek tek yöntem patlayýcý ile kontrollü yýkým yöntemidir. Son yýllarda birçok ülkede yüksek katlý binalar, köprüler, silo yapýlarý, çelik yapýlar vb. yapýlarýn yýkýlmasý için kontrollü patlatma tekniklerinin kullanýmý yaygýnlaþmaya baþlamýþtýr. Günümüzde mühendislik problemlerini çözmede aðýrlýklý olarak sonlu elemanlar yöntemi kullanýlmaktadýr. Ancak bu yöntemde küçük parçalara ayrýlan modelde her parçacýk düðümlerle birbirine baðlanmýþtýr ve bu düðümler birbirinden ayrýlmaz. Yýkým mekanizmasýndaki parça kopmalarýný, kopan parçalarýn çevreyle etkileþimini incelemek ve bu durumun simülasyonunu elde etmek için yeni yöntemler araþtýrýlmaya baþlanmýþtýr. Görece olarak yeni yöntemler olan ayrýk elemanlar yöntemi ve uygulamalý elemanlar yöntemi özellikle büyük ölçekli yapýlarýn yýkým mekanizmasýný anlamlandýrma kullanýlmaktadýr. Bu çalýþmada bahsi geçen yöntemler incelenmiþ ve bunlarla ilgili karþýlaþtýrmalar ortaya konmuþtur.
Anahtar Kelimeler: Kontrollü Yýkým, Simülasyon, Aþamalý Çökme, Patlatma, FEM, DEM, AEM
|
