Kentlerin kontrolsüz ve plansız büyümesi ile iklim değişikliğinin meydana getirdiği birleşik etkiler, can ve/veya mal kayıplarına sebebiyet veren ve dünyada en sık görülen afetlerden biri olan kentsel taşkınlara sebep olmaktadır. Büyük kayıplara ve dolayısıyla birçok etkiye sebep olabilen kentsel taşkınların tehlike ve risk değerlendirmesi, kentsel taşkın yönetiminin en önemli bileşenlerinden biridir. Günümüzde tehlike ve risk değerlendirme yaklaşımları çoğunlukla statik olup; değişen parametreleri ve bu parametre koşullarını sisteme dâhil edememektedir. Bu sebeple afetlerin dinamik yapısı doğru yansıtılamamakta ve güncelliğini kaybetmiş tehlike ve risk değerlendirmeleri, çeşitli plan ve kararlarda hatalı sonuçlara neden olabilmektedir. Statik yöntemlerin yetersiz kaldığı bu noktada dinamik yöntemler; gerçek zamanlı ve/veya farklı kaynaklardan elde edilen verileri sisteme dâhil edebilmesi, parametre eklemeye ve çıkartmaya imkân sağlaması ile statik yaklaşımlara esnek bir yapı sunarak, tehlike ve risk durumu güncellenmesine imkân sağlamaktadır. Bu bağlamda Bayes Ağları, güncel koşulları oluşturulan modele istenen periyotlarda dâhil edebiliyor olması nedeniyle tehlike ve risk değerlendirme çalışmalarında efektif bir şekilde kullanılabilir. Bu çalışmada, kentsel taşkın risk değerlendirmesi için değişen ve yenilenen verilerin modele dâhil edilebildiği, Coğrafi Bilgi Sistemleri (CBS) ve Bayes Ağlarının entegrasyonuna dayalı bir model oluşturulmuştur. Bu çalışma kapsamında genel bir çerçeve sunulmuş olup, benzer modellerin birçok mekânsal planlama ve karar problemleri için geliştirilmesi mümkündür.
Anahtar Kelimeler: Bayes Ağları, CBS, Kentsel Taşkın, Mekânsal Planlama, Karar Problemi
|
