Kentlerin kontrolsüz ve plansýz büyümesi ile iklim deðiþikliðinin meydana getirdiði birleþik etkiler, can ve/veya mal kayýplarýna sebebiyet veren ve dünyada en sýk görülen afetlerden biri olan kentsel taþkýnlara sebep olmaktadýr. Büyük kayýplara ve dolayýsýyla birçok etkiye sebep olabilen kentsel taþkýnlarýn tehlike ve risk deðerlendirmesi, kentsel taþkýn yönetiminin en önemli bileþenlerinden biridir. Günümüzde tehlike ve risk deðerlendirme yaklaþýmlarý çoðunlukla statik olup; deðiþen parametreleri ve bu parametre koþullarýný sisteme dâhil edememektedir. Bu sebeple afetlerin dinamik yapýsý doðru yansýtýlamamakta ve güncelliðini kaybetmiþ tehlike ve risk deðerlendirmeleri, çeþitli plan ve kararlarda hatalý sonuçlara neden olabilmektedir. Statik yöntemlerin yetersiz kaldýðý bu noktada dinamik yöntemler; gerçek zamanlý ve/veya farklý kaynaklardan elde edilen verileri sisteme dâhil edebilmesi, parametre eklemeye ve çýkartmaya imkân saðlamasý ile statik yaklaþýmlara esnek bir yapý sunarak, tehlike ve risk durumu güncellenmesine imkân saðlamaktadýr. Bu baðlamda Bayes Aðlarý, güncel koþullarý oluþturulan modele istenen periyotlarda dâhil edebiliyor olmasý nedeniyle tehlike ve risk deðerlendirme çalýþmalarýnda efektif bir þekilde kullanýlabilir. Bu çalýþmada, kentsel taþkýn risk deðerlendirmesi için deðiþen ve yenilenen verilerin modele dâhil edilebildiði, Coðrafi Bilgi Sistemleri (CBS) ve Bayes Aðlarýnýn entegrasyonuna dayalý bir model oluþturulmuþtur. Bu çalýþma kapsamýnda genel bir çerçeve sunulmuþ olup, benzer modellerin birçok mekânsal planlama ve karar problemleri için geliþtirilmesi mümkündür.
Anahtar Kelimeler: Bayes Aðlarý, CBS, Kentsel Taþkýn, Mekânsal Planlama, Karar Problemi
|
