Var olan hiçbir malzeme kusursuz değildir. Hepsinin içerisinde boşluklar ve çatlaklar vardır. Bu durum onları kırılabilir kılar. Ancak onlarla tasarımlar ve hesaplamalar yaparken kırılgan oldukları gerçeği göz ardı edilir. İçerlerindeki çatlak ve boşluklar belirli bir gerilme değerine maruz kaldığındaysa kırılma olayı gerçekleşir. Bu durum da maddi ve manevi kayıplara yol açabilir. Bu sebeple malzemeler kırılma olayı altındaki davranışları açısından iyice araştırılmalıdır.
Kırılma olayının mekanik açıdan incelenmesine olanak sağlayan bir araştırma dalı olan kırılma mekaniği ise malzemelerin kırılma öncesinde, kırılma anında ve kırılma sonrasında nasıl davranacağını araştırır. Kırılma mekaniğinde sonuçların hassasiyeti büyük önem taşır. Bu hususta kırılma mekaniği problemlerindeki sonuçların hassasiyetini tehlikeye atacak olan belirsizliklerin de iyice araştırılması gerekir.
Bu çalışmada malzemelerin kırılma direnci özelliğini belirleyebilmek için; belli standartlardaki numunelere üç noktadan gerilme uygulayarak kırılma olayını inceleyen üç nokta eğme deneyi sonucunda elde edilmiş kırıma tokluğu değerlerinin belirsizlikler altında incelenmesi hedeflenmiştir. Deneyde oluşabilecek geometrik, malzeme ve yük kaynaklı belirsizliklerin de hesaplara katılabilmesi için belirsizlik çözüm yöntemlerinden biri olan interval analizi yöntemi kullanılmıştır. Bu yöntemde belirsizlik içeren değerler yerine interval sayılar kullanılmıştır. Böylece gerçek değerden sapmış tek bir değeri sonuç olarak kabul etmek yanılgısı yerine, gerçek sonucu içerdiği kesin olarak bilinen bir çözüm aralığı sonuç olarak kabul edilmiştir. Çalışma sonunda bir kırılma mekaniği problemi olan kırılma direnci hesabı; belirsizlikler altında interval analizi yöntemiyle daha güvenilir hale getirilmiştir.
ORCID NO: 0009-0005-5929-2241
Anahtar Kelimeler: Kırılma Mekaniği, Kırılma Olayı, Kırılma Tokluğu, Belirsizlik, Interval Analizi
|
