Kazıklı temel sistemleri zemin tabakalarının yeterli dayanımı sağlamadığı yüksek katlı yapılardan kaynaklı gerilme artışını karşılamak, sismik kuvvetleri karşılamak veya her iki durum için yaygın olarak kullanılmaktadır. 2018’de yürürlüğe giren Türkiye Bina Deprem Yönetmeliğinde, kazıklı temel sistemleri sismik etkilere maruz kaldığında yapı-kazık-zemin etkileşimi başlığı altında incelenmektedirler. Bu sistemlerde sismik etkiler nedeniyle oluşan tepkiyi anlamak ve bu tepkiden kaynaklı olumsuzlukları azaltmak için literatürde birçok çalışma mevcuttur. Bu bağlamda kazığın uygulandığı zemin profilinin sınıfı ve bulunduğu bölgenin depremselliği önem arz etmektedir. Yapılan araştırmalarda kazıklı temel sistemlerinin maruz kaldığı etkiler incelenmiştir. Yapı-kazık-zemin etkileşimini incelemek için yapılan çalışmalarda, kazıklı temel sistemi genellikle bilgisayar programları ile nümerik olarak yapılmaktadır. Türkiye Bina Deprem Yönetmeliğinde (TBDY-2018) zemin-kazık etkileşimi için 3 adet hesap yöntemi belirtilmiştir. Bu etkileşimin simülasyonunun yapılabilmesi için yük transfer eğrilerine, deprem verisine ve bu eğriler ile depremin uygulanacağı bir modele ihtiyaç duyulmaktadır. Yük transfer eğrileri p-y, t-z, Q-Z olarak 3 çeşide ayrılmaktadır. P-y eğrileri yatay eksende, t-z ve Q-Z eğrileri ise düşey eksende çalışarak zemin-kazık etkileşimini sembolize etmektedir. Yapılan analizlerde kazık çapı, kazık boyu, anakaya derinliği, deprem verisi, zemin sınıfı gibi parametreler değişken seçilerek bunların yapı-kazık-zemin etkileşimine olan etkisi irdelenmektedir. Bu parametrelerin değişimleriyle oluşan davranışların öngörülebilmesi yapıda oluşabilecek tasarımsal problemlerin önüne geçilmesine yardımcı olmaktadır. Bu bildiri yapılan çeşitli incelemeleri karşılaştıran bir çalışmadır. (Bu çalışma birinci sırada yer alan yazarın Eskişehir Osmangazi Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsünde yapılan yüksek lisans tezinden üretilmiştir. ORCID NO: 0000-0002-4844-3180, 0000-0002-3416-8202)
Anahtar Kelimeler: Yapı-zemin-kazık etkileşimi, Yük transfer eğrileri, Kazıklı temel.
|
