Kazýklý temel sistemleri zemin tabakalarýnýn yeterli dayanýmý saðlamadýðý yüksek katlý yapýlardan kaynaklý gerilme artýþýný karþýlamak, sismik kuvvetleri karþýlamak veya her iki durum için yaygýn olarak kullanýlmaktadýr. 2018’de yürürlüðe giren Türkiye Bina Deprem Yönetmeliðinde, kazýklý temel sistemleri sismik etkilere maruz kaldýðýnda yapý-kazýk-zemin etkileþimi baþlýðý altýnda incelenmektedirler. Bu sistemlerde sismik etkiler nedeniyle oluþan tepkiyi anlamak ve bu tepkiden kaynaklý olumsuzluklarý azaltmak için literatürde birçok çalýþma mevcuttur. Bu baðlamda kazýðýn uygulandýðý zemin profilinin sýnýfý ve bulunduðu bölgenin depremselliði önem arz etmektedir. Yapýlan araþtýrmalarda kazýklý temel sistemlerinin maruz kaldýðý etkiler incelenmiþtir. Yapý-kazýk-zemin etkileþimini incelemek için yapýlan çalýþmalarda, kazýklý temel sistemi genellikle bilgisayar programlarý ile nümerik olarak yapýlmaktadýr. Türkiye Bina Deprem Yönetmeliðinde (TBDY-2018) zemin-kazýk etkileþimi için 3 adet hesap yöntemi belirtilmiþtir. Bu etkileþimin simülasyonunun yapýlabilmesi için yük transfer eðrilerine, deprem verisine ve bu eðriler ile depremin uygulanacaðý bir modele ihtiyaç duyulmaktadýr. Yük transfer eðrileri p-y, t-z, Q-Z olarak 3 çeþide ayrýlmaktadýr. P-y eðrileri yatay eksende, t-z ve Q-Z eðrileri ise düþey eksende çalýþarak zemin-kazýk etkileþimini sembolize etmektedir. Yapýlan analizlerde kazýk çapý, kazýk boyu, anakaya derinliði, deprem verisi, zemin sýnýfý gibi parametreler deðiþken seçilerek bunlarýn yapý-kazýk-zemin etkileþimine olan etkisi irdelenmektedir. Bu parametrelerin deðiþimleriyle oluþan davranýþlarýn öngörülebilmesi yapýda oluþabilecek tasarýmsal problemlerin önüne geçilmesine yardýmcý olmaktadýr. Bu bildiri yapýlan çeþitli incelemeleri karþýlaþtýran bir çalýþmadýr. (Bu çalýþma birinci sýrada yer alan yazarýn Eskiþehir Osmangazi Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsünde yapýlan yüksek lisans tezinden üretilmiþtir. ORCID NO: 0000-0002-4844-3180, 0000-0002-3416-8202)
Anahtar Kelimeler: Yapý-zemin-kazýk etkileþimi, Yük transfer eðrileri, Kazýklý temel.
|
