Sanayi devrimiyle başlayan hızlı kentleşme, nüfus artışı ve arsa maliyetlerinin yükselişi ile çok katlı binalara ihtiyaç duyulmuştur. İhtiyaçlar doğrultusunda ortaya çıkan yapı üretim faaliyetlerindeki ciddi artış; sanayi devrimiyle birlikte geliştirilen beton ve çelik yapı malzemeleri üretimi ve enerji tüketimini hızlandırırken, yapı faaliyetlerinin çevreye verdiği zararların göz ardı edilmesiyle birlikte geri dönüşümü zor çevresel sorunlar oluşturmuştur. Özellikle son yıllarda yapılan kapsamlı çalışmalar neticesinde, kentleşme sürecinde kullanılan yapı malzemelerinin yaşam döngüsü boyunca enerji, hammadde, karbon emisyonu ve atık miktarının çevre sorunları üzerindeki etkileri anlaşılmıştır. Çevresel sorunların azaltılabilmesi için sürdürülebilir inşaat yaklaşımları kapsamında özellikle binalarda kullanılan yapı malzemelerinin sürdürülebilir nitelikte olması önem kazanmıştır. Bu açıdan ahşap malzemeler, özellikle hammadde üretimi, düşük karbon salınımı ve sera gazı salınımı gibi olumlu özellikleri nedeniyle inşaat alanında çelik ve betonarme malzemelere göre sürdürülebilirlik seviyeleri daha yüksek olacak şekilde değerlendirilebilmektedir. Masif ahşap malzemenin anizotropik yapısı, bünyesinde kusurlar bulundurması ve çevresel etkilere dayanımının az olmasından dolayı, yapılan çalışmalar neticesinde endüstriyel ahşap malzemeler geliştirilmiştir. Endüstriyel ahşap malzemelerin, sahip olduğu özellikler sayesinde son yıllarda ahşap yüksek bina tasarımları ve uygulamalarındaki kullanım seviyesinde artış görülmektedir. Çalışmanın amacı, mevcut ahşap yüksek yapıların mimari özelliklerinin, yapısal çözümlerinde kullanılan malzeme ve sistemlerin incelenmesi ile sürdürülebilirliğe olan katkılarının değerlendirilmesidir. Çalışmanın sonuç bölümünde, yüksek yapılarda ahşap kullanımının geleneksel taşıyıcı sistemlere kıyasla sürdürülebilirliğe olan katkıları karşılaştırılmıştır. Çalışmada elde edilen veriler sonucunda çevre sorunlarına karşı sürdürülebilir ahşap malzemelerin özellikle yüksek yapılarda kullanımlarının avantajları sunularak, ilgili yapı sınıfı için malzeme seçiminin önemi konusunda toplum bilincinin oluşturulması hedeflenmektedir.
Anahtar Kelimeler: Ahşap yüksek yapılar, Sürdürülebilirlik, Yapı malzemeleri, Endüstriyel ahşap, Çevresel etki
|
