Poliester lifleri günümüzde en çok kullanýlan sentetik lif grubudur. Bu liflerin baskýsýnda kullanýlan ana boya sýnýfý dispers boyalardýr. Poliester kumaþlarýn alkalizasyonu 1980’lerden beri çeþitli çalýþmalarýn konusu olmuþtur. Literatür incelendiðinde çalýþmalarýn alkalizasyon iþleminin kumaþ özelliklerine ve boyamaya etkileri üzerinde yoðunlaþtýðý görülmektedir. Bu çalýþmanýn amacý ise poliester kumaþlara baský öncesi alkalizasyon iþlemi uygulayarak kumaþlara daha yumuþak tuþe ve parlak görünüm kazandýrmak ve dispers boyalarla yapýlan baský iþleminde elde edilen renk verimini artýrmaktýr. Bu çalýþmada %100 poliester örme kumaþ kullanýlmýþtýr. Poliester kumaþlara baský iþlemi öncesi 98°C’ta 30 g/L pul kostik ile 45 dk. iþlem ve 98°C’ta 50 g/L pul kostik ile 45 dk. iþlem olmak üzere 2 farklý þekilde alkalizasyon iþlemi uygulanmýþtýr. Bütün denemelerde flotte oraný 1:10’dur. Ardýndan bu 3 kumaþa standart bir reçete ile dispers baský yapýlmýþ ve kumaþlarýn renk ölçümü ve haslýk testleri gerçekleþtirilmiþtir. Numunelere ayrýca ISO 13938-2 standardýna göre patlama mukavemeti testi uygulanmýþ ve subjektif yöntemle tutumlarý deðerlendirilmiþtir. Elde edilen sonuçlar alkalizasyon iþleminin kumaþýn haslýklarýnda olumsuz bir etkiye yol açamadan dispers boyalarla yapýlan baskýda elde edilen renk verimini artýrdýðý ve kumaþ tutumunu iyileþtirdiði görülmüþtür. Ancak alkalizasyon iþlemi poliester liflerini yüzeyden baþlayarak hidrolize uðrattýðýndan kumaþ mukavemetinde düþüþe yol açmaktadýr. Bu nedenle alkalizasyon iþlemi koþullarýnýn doðru ayarlanmasýnýn kritik öneme sahip olduðu ve iþlem koþullarýna dikkat edilmesi gerektiði söylenebilir.
ORCID NO: 0000-0003-0078-184
Anahtar Kelimeler: Poliester, dispers, baský, alkalizasyon, haslýk
|
