Kültürel varlýklar belirli bir deðere sahip olmalarý sebebiyle tarih arkeoloji ve sanat gibi açýlardan koruma altýnda olmaktadýr. Bu varlýklar; belgeler kitaplar sit alanlar ve anýtlardan oluþmaktadýr. “Üçlü devrim” olarak adlandýrýlan “Ýnternet” “Sosyal Að”, ve “Mobil” devrim neticesinde yeni bir sosyal sistemin oluþmaktadýr. Bu doðrultuda mevcut bilgiyi eriþilebilir yapmak, bilgi merkezlerinin kullanarak kullanýcýlarý ve bilgi kaynaklarýný buluþturmak gerekmektedir. Bu kurumlar, bilgi kaynaklarýný bir araya getirip, bilgi teknolojilerinin bilinç yaratmak amacýyla kullanýcýlarýna, kimlik, tarih gibi kullanýcý odaklý güvenli ve etkin hizmet vermektedir. Kültür varlýklarýnýn günümüze ulaþmasý ile geleceðe saðlýklý bir þekilde aktarýlmasýnda kültürel bellek kurumlarý büyük rol almaktadýr. Sayýsallaþtýrma yöntemleri neticesinde meydana gelen sayýsal kültür varlýklarý sayesinde kültürel varlýklara paylaþým ve eriþim kolaylaþacaktýr. Kültür varlýklarý uygun ortamlarda korunamama neticesinde çatýþmalar ve savaþlar dan dolay kaybolduðuna bir nedendir. Kültürel varlýklarý uluslararasý alanda insanlýðýn ortak mirasý olarak kabul görmeye baþlamasý ile sorunlarýn çözülmesi için devletler uluslararasý oluþumlar vesilesiyle 19. yüzyýldan itibaren çeþitli sözleþmelerle ortaya çýkmaktadýr. Dempsey (1999)’in de belirttiði gibi kültürel mirasýn gelecek nesillere ulaþtýrýlmasý için temeli saðlam ve güvenilir bir yapýda olmasý gerekmektedir. Ülkemizde’ kültürel varlýklarýn yönetilmesinin durumuna baktýðýmýzda Osmanlý Ýmparatorluðu’nun sonuna doðru baþlandýðý, cumhuriyetin ilk yýllarýndan itibaren de uluslararasý sözleþmelere taraf olunduðu tespit edilmektedir. Bununla birlikte Son yýllarda teknoloji geliþimi ile kültürel varlýklarýn koruma ve yönetilmesinde yeni geliþmeler ortaya çýkmaktadýr. Ayrýca Türkiye’de son yýllarda, arþiv ve kütüphane müze yöneticilerinin birbirleriyle olan baðlantýlarýnýn neticesinde bilgi eriþim sistemleri üzerinde, yapay zekâ ve semantik web uygulamalarýna iliþkin geliþmeler bulunmaktadýr. ORCID NO: 0000-0003-2887-2284
Anahtar Kelimeler: Coðrafi Bilgi Sistemleri, Kültür Varlýklar, Sayýsal Kültürel Kaynaklar, CBS
|
