Seramik karo üretiminde sýr, engop ve bünye (bisküvi) üretilmesi için reçeteler çeþitli ham maddelerin kullanýlmasý ile oluþturulmaktadýr. Bu hammaddelerin zamanla üretim maliyeti, yerliliði, hammaddeye ulaþým mesafesi, ulaþýlabilirliði ve kalitesi deðiþim göstermekte olup, mevcutta kullanýlan hammaddelerin alternatiflerinin bulunup, reçete içerisinde kullanýlmasý çalýþmanýn konusunu oluþturmaktadýr. Porselen karolarda piþme renginin estetik açýdan daha aydýnlýk olmasý beklentisini karþýlama özelliði yüksek olan Ukrayna killeri düþük oranda demir içermesi ve yüksek plastiklik özelliðinden dolayý sýklýkla kullanýlmaktadýr. Reçete maliyetlerini de önemli ölçüde artýran bu kilin Ukrayna-Rusya savaþý sebebiyle, ithali durmuþtur. Çalýþmada porselen karo engop kompozisyonlarýnda Konya-Doðanhisar bölgesinden tedarik edilen Konya kilinin Ukrayna kili yerine kullanýmý araþtýrýlmýþ ve engop teknik özellikleri üzerine olan etkileri belirlenmiþtir. Konya kilinin kullanýlmasýyla hem yerliliðin getirdiði mali avantaj hem de piþme sýcaklýðýnýn ve enerji girdi maliyetinin düþürülmesi hedeflenmektedir. Engop geliþtirme çalýþmalarýnda, Ukrayna kili kademeli olarak azaltýlmýþ yerine Konya kili ilave edilerek yeni engop reçeteleri geliþtirilmiþtir. Bu engop çalýþmalarý Yüksel Seramik firmasý endüstriyel fýrýnlarýnda 1180°C’de 42 dakikada piþirilmiþlerdir. Bu aþamada 6 ayrý engop reçetesi hazýrlanmýþtýr. Elde edilen engoplu karolarýn fiziksel ve optik özellikleri incelenmiþtir. Su emme (%) ve renk deðerleri (L, a, b) ölçümleri yapýlmýþtýr. Sonuçlara göre engopta Ukrayna kili yerine Konya kili kullanýmý kuru mukavemet deðerlerini, su emme ve piþme küçülme deðerlerini artýrmaktadýr. Yüzeyde renklenme ve pürüzlülük gözlenmiþtir. Porselen karo engop reçete kompozisyonunda bazý optimizasyonlarýn da yapýlmasýyla Ukrayna kilinin yerine Konya kili kullanýmýnýn uygun olacaðý belirlenmiþtir. Maliyetlerin aþaðý çekilmesi ve tek bir malzemeye baðýmlý kalýnmamasý açýsýndan bu çalýþmalarýn devam ettirilmesi çok önemlidir. ORCID NO: 0000-0002-5685-0296
Anahtar Kelimeler: Engop, Konya Kili, Karo, Reçete
|
