Uygarlýklarýn yerleþik hayata geçmesiyle birlikte yerleþik topluluklarýn kentlere evrilmesi, kentlerin morfolojik açýdan sürekli deðiþim ve geliþim süreci içinde olduðunu göstermektedir. Kentin morfolojisi mekân ölçeðinde biçimlenmesinde kültürel çevre, doðal ve beþerî sistemler, ekonomik ve sosyal yapý parametreleri güçlü etkiye sahiptir. Bu baðlamda, kentsel morfolojiyi biçimlendiren faktörler kentsel mekânda görünürlüðü tartýþýlmaktadýr. Kentsel planlama ve tasarým kararlarý ile zamanla deðiþim geçiren morfolojik birimlerin somut halini fiziksel mekânda gözlemlenmektedir. Hýzla inþa etme ve yýkma süreçleri kentin morfolojik yapýsýnda deðiþime sebep olmakla birlikte kentin özgün kimliðini de derinden etkilemektedir. Mekânýn biçimsel deðiþimi, kentin kimliði ve karakterine doðrudan etki etmektedir. Bu baðlamda kentsel morfoloji kentin mekânsal yapýsýný ve fiziksel formunu inceleyen alan kentsel morfoloji çalýþma alanýdýr.
Çalýþma kapsamýnda bir kentsel tasarým kriteri olan kentsel morfolojinin kavramsal yapýsý, literatürde kuramsal yaklaþýmlar baðlamýnda coðrafya ve mimarlýk kökenli yaklaþýmlar üzerinden Ýngiliz Ekolü’nün önde gelen isimlerinden Conzen ve Ýtalya Ekolü’nden ise Canigga örnekleri tartýþýlmýþtýr. Kentsel morfoloji kavramýn iki farklý þekilde ele alan araþtýrmacýlarýn farklýlýklarý ve benzerlikleri karþýlaþtýrýlmýþ ve deðerlendirilmiþtir. Bu baðlamda çalýþmanýn bulgularý, Ýngiliz ve Ýtalyan ekolü sýnýrlýðýnda analiz edilmektedir. Sonuç olarak, bu çalýþma ile tarihsel süreç içerisinde kentin morfolojik analiz süreciyle farklý bakýþ açýsý coðrafya ve mimarlýk kökenli yaklaþýmlar üzerinden Conzen ve Canigga mekânsal üç boyutlu ve iki boyutlu analiz yöntemlerinin farklýlýklarý üzerinden karþýlaþtýrýlmasý yapýlacaktýr. (Bu çalýþma yüksek lisans sýrasýnda yer alan yazarýn Tarihi Alanlarýn Kentsel Morfolojik Deðiþim Sürecinin Ýncelenmesi: Süleymaniye Bölgesi/Kirazlý Mescit Sokak Örneði tezinden üretilmiþtir. ORCID NO: 0000-0003-3037-6052).
Anahtar Kelimeler: Kentsel Morfoloji, Conzen, Caniggia
|
