Kökeni Fransýzca’da “esquisse” Mimari eserler ve resim için çizimlerle yapýlan ön çalýþma, taslak…” anlamýna gelen “eskiz” (www.tdk.gov.tr), görsel düþünme aþamasýnda sanatsal çalýþmalarýn asýl ifadeye kavuþtuðu ortam olarak düþünülebilir. Eserin tasarým aþamasýnda eskiz, olasý problemlerin çözümü, yeni ve özgün fikirlerin geliþtirilmesi bakýmýndan önem arz etmektedir. Özgür ifade biçimleri, özgünlüðü ve akýcýlýðý gibi unsurlarý ile imgeyi temsil etmektedirler. Görsel temsil aracý olan eskizler içerdikleri bilgiye eriþim saðlamayý, yeni þeyler görmeyi, yeni baðlantýlar kurmayý ve temelde de görsel düþünmeyi olanaklý kýlmaktadýr (Kandemir, Yýlmaz, 2022:1).
Heykel sanatýnda eskiz, maket uygulamalar þeklinde karþýmýza çýkmaktadýr. Heykelde imge oluþturulurken karþýmýza çýkacak bir takým sürpriz sorunlarla maket aþamasýnda karþýlaþýlmakta, birçok çözüm bu aþamada üretilmektedir. Çözüm üretme aþamasýnda ulaþýlmasý istenen form ve kullanýlan malzeme önem arz etmektedir. Böylece orijinal çalýþma için malzeme ve biçimlendirme konusunda karþýlaþýlacak olasý problemlerde gözden geçirilmekte ve çözüme kavuþturulmaktadýr (59). Burada sanatçýnýn tercihine göre metal malzeme ile yapýlacak orijinal iþ için, yumuþak kývamda metal ile ya da mukavva gibi düz ve sert yüzeyli malzemelerle maket düzenlenebilmektedir. Ya da mermer ile yapýlacak eser için mermerin diline uyumlu olan onun isteklerine cevap verir nitelikte olan alçý döküm ile ortaya çýkarýlan maketler oluþturulabilmektedir. Görünüm olarak maketin doðrudan biçimlendirme ile alçýdan yapýlmýþ olmasý ve yalýnlýðý bakýmýndan taþa yakýn bir görüntü sunmasý, imgenin gerçek malzemesiyle duyumsanmasýný kolaylaþtýrmaktadýr (Yýlmaz, 2009: 59).
Yukarda bahsi geçen heykelde maket ile ilgili örnekler ve açýklamalar kapsamýnda sanatçýlarýn özellikle de heykeltýraþlarýn orijinal eseri ortaya çýkarmadan önce gerçekleþtirdikleri eskizleri, maketleri bu araþtýrmanýn çýkýþ yolu olmuþtur. Yapýlan eskizlerde ve maketlerde, kullanýlan malzeme çeþitleri araþtýrýlmýþ ve bunlarýn asýl eser ile olan iliþkileri incelenmiþtir. Bu kapsamda farklý disiplinlerden sanatçýlarýn örnekleri verilerek karþýlaþtýrma yapýlmýþtýr. Sonuç olarak maketin, eskizin sanat eseri için önemi hatta sanatsal sürecin temsili olmasý nedeniyle deðerliliðinin vurgulanmasý hedeflenmiþtir. ORCID NO:
0000-0003-2704-0582
Anahtar Kelimeler: Resimde Eskiz, Üç Boyutlu Eser Maketi, Maket Malzeme Ýliþkisi
|
