Süspansiyon sistemleri aracýn yol tutuþunu saðlayan, viraj kabiliyetini ve konforunu arttýran, araca saða sola dönebilme kabiliyeti saðlayan pek çok parçadan oluþan sistemlerdir. Son yýllarda motor için alan yaratmak ve düþük maliyet ile hafif bir sistem elde edilebilmesi sayesinde strut tipi amortisör sistemleri binek ve hafif ticari araçlarda sýklýkla kullanýlmaktadýr. Bu sistemlerde amortisörün baðlý olduðu kýsýmda amortisör gövdesi, yay tablasý, alt braket ve yay parçalarý bulunmaktadýr. Bu parçalar birbirleri ile senkron bir þekilde çalýþmakta olup yay çanaðý parçasý yayýn alt taraftan montajýnýn yapýldýðý ve yay esneme kuvvetinin aktarýldýðý çanak þeklindeki parçadýr. Yay çanaðý pek çok farklý tasarýma sahip olmakla birlikte markanýn tercihlerine ve aracýn tasarýmýna göre deðiþebilmektedir. Konumu ve çalýþma prensibi gereði pek çok yüke maruz kalan bu parçanýn üretiminde genellikle sýcak haddelenmiþ çelikler kullanýlmaktadýr ancak son yýllarda DD13 gibi sac malzemeler yerine yüksek mukavemetli S355MC ve S420MC sac malzemeler tercih edilmeye baþlanmýþtýr. Bu sac malzemelerin þekillendirilmesinde ise soðuk þekillendirme metotlarý kullanýlmakta, bu prosesler de parçanýn yapýsý gereði kalite açýsýndan kritiklik barýndýrmaktadýr. Yapýlan çalýþmada soðuk þekillendirme prosesleri ile üretilen S420MC malzemeli yay çanaðýnýn proses zorluklarý, optimum þekillendirme koþullarý ve minimum þekillendirme prosesinde final parçaya ulaþýlmasý hedeflenmiþtir. Þekillendirme prosesleri tasarlanýrken sonlu elemanlar analizlerinden faydalanýlmýþtýr. Prosesler arasýnda þekillendirme, delik delme ve kesme prosesleri bir arada çalýþýlmýþtýr. Parçanýn üretim performans kriteri þekillendirilmiþ sac malzemenin maksimum incelme seviyesine göre deðerlendirilmiþtir. Çalýþma sonucunda elde edilen veriler ýþýðýnda sektörde genel olarak 10-12 operasyon sayýsýnda üretilen parçanýn 8 operasyon ile þekillendirilmesi %25 incelme seviyesinde mümkün kýlýnmýþtýr. Þekillendirme prosesi maliyetlerinin düþürülmesi ve optimize edilmesi konusunda literatüre ýþýk tutar niteliktedir. ORCID NO: 0000-0002-0351-5873
Anahtar Kelimeler: Süspansiyon, Strut Amortisör, Yay Çanaðý, Soðuk Þekillendirme, Yüksek Mukavemetli Sac
|
