Karayolu ve demiryolu yapýmýnda her geçen gün ülkemiz geliþmekte ve yeni yollar inþa edilmektedir. Türkiye’nin birçok bölgesinde olduðu gibi Doðu Anadolu bölgesinde de yollar yapýlmaktadýr. Karayolu ve demiryolu yapýmýnda balast malzemesi olarak birçok türde kaya malzemesi kullanýlmaktadýr. Ýnþa edilen yollarýn araç, titreþim, donma-çözünme, aþýnma vs. etkiyen yüklerin güvenle taþýnmasý gerekmektedir. Bu yükler altýnda yol stabilitesini saðlamak için kullanýlan balast malzemesi önem kazanmaktadýr. Çalýþmada Türkiye'nin Doðu Anadolu bölgesinde bulunan Van Gedikbulak-Süphan daðý bölgelerinde yer alan bazaltýn karayolu ve demiryolu yapýmýnda balast malzemesi olarak kullanýlmasý durumu araþtýrýlmýþtýr. Bu baðlamda bazalt malzemesinin tek eksenli basýnç, Los Angeles aþýnma, su emme oraný ve özgül aðýrlýk deneyleri yapýlmýþtýr. Balast malzemesi olarak kullanýlan bazalt doðada çok yaygýn olarak bulunan volkanik bir kayaç türüdür. Basýnç ve aþýnma gibi dayaným özellikleri ile ön plana çýkmaktadýr. Volkanik bir dað olan Süphan daðýnýn en son yaklaþýk MÖ 8050 patlamasý sonrasý dýþarý çýkan lav akýntýlarý zamanla soðuyup birikmesi ile bazalt ve diðer volkanik kayaç türleri oluþmuþtur. Bu kayaçlar geliþigüzel daðýlmýþ ve patlayan daðýn bulunduðu coðrafyada çok geniþ alanlarý kaplamýþtýr. Ayrýca arazilerin kullanýmý ve yol güzergahlarýný etkilemiþtir. Elde edilen sonuçlara göre bölgede bulunan bazaltýn karayolu ve demiryolu yapýmýnda balast malzemesi olarak kullanýlmasý uygun bulunmuþtur. Buna ek olarak bazalt malzemesinin araziler üzerinden kaldýrýlmasýyla arazilerin daha verimli kullanýlmasýna imkân saðlayacaðý belirtilmiþtir. ORCID NO: 0000-0003-3849-7545
Anahtar Kelimeler: Arazi kullanýmý, Bazalt, Balast, Demiryolu, Karayolu, Van Gedikbulak.
|
