Orta Karadeniz Bölgesinde bir köprü konumunda yer alan Merzifon, sosyo-kültürel yapısının yanı sıra zengin bir mimari dokuya sahiptir. Ancak bu doku Amasya Yalıboyu Evleri kadar bilinmemekle birlikte yapılan çalışmalar tescillenen yapılar özelinde kalmıştır. Kent genelinde yer alan kaybolmaya yüz tutmuş anıtsal ve sivil mimarlık örnekleri bulunmaktadır.
Son dönemlerde başlayan ve günümüzde artarak devam eden koruma ve restorasyon çalışmalarında, yapının karakterine ve teknik özelliklerine uygun olmayan müdahaleler yapılması sonucunda ve mübadele öncesi bölgede yaşayan Ermeni halkına ait ganimetlere dair definecilik arayışları nedeniyle geleneksel dokunun önemli örnekleri özgün kimliğini kaybetme riskiyle karşı karşıya bırakılmıştır.
Bu çalışmada amaç, bugüne kadar yapılmış çalışmalar esas alınarak Merzifon geleneksel yerleşim dokusunun analiz edilmesi, kaybolmaya yüz tutmuş sivil mimarlık örneklerinin belgelenmesi, farklı dönemlere ait konut yapılarının karşılaştırmalı olarak incelenmesi, geleneksel yerleşim dokusuna ait koruma sorunlarına öneriler geliştirilmesidir.
Bu çalışma kapsamında, Merzifon ilçesinin genel yapısı, bugünkü durumu incelenerek, analizler, tarihi araştırmalar ve belgeleme çalışmaları ile ilçenin özgün durumu ortaya konulmaya çalışılmıştır.
Araştırmada anket, veri toplama, tespit, belgeleme ve analiz yöntemlerinden faydalanılmıştır.
Yapılan çalışmada, 80 adet sivil mimarlık örneği tespit edilerek tescil önerisi getirilmiştir. Evlerin %80’inin dış sofalı %20’sinin iç sofalı plan tipine sahip olduğu, %70’inin ahşap karkas, %30’unun ise taş yığma olduğu belirlenmiştir.
Sonuç olarak, Merzifon ilçesinde yer alan sivil mimarlık örnekleri belgelenmiş olup, koruma sorunlarına öneriler geliştirilmiştir.
Anahtar Kelimeler: Merzifon, Sivil Mimari, Koruma, Özgünlük, Restorasyon Uygulamaları.
|
