Karaköy (Galata), Beyoğlu (Pera) arasındaki 26 derecelik bir eğim ve 51 mt. yükseklikde, Yüksek kaldırım yol güzergahındaki dar alanda sıkışmış insan sirkülasyonu Fransız Mühendis Henri Gavand'ın dikkatini çekmiştir. Bu sirkülasyonu fırsata çevirmek isteyen Gavand, 10 derecelik bir eğim ve 626 metrelik ray uzunluğunda bir tünel projesi hazırlamış Sultan 2. Abdülaziz'e sunmuştur. 1871 yılında inşasına başlanan tünel 1874 yılında hayvan taşımacılığı ile deneme seferlerine başlamış, 17 Ocak 1875 yılında törenle hizmete açılmıştır. Giriş ve Kurumsal Çerçeve: XIX yüzyılda, Galata ve Pera bölgeleri İstanbul'un en önemli ticaret merkezidir. Bir bölgeden diğerine geçmek için, araçların dolaşımının imkansız olduğu, çok dar ve eğimli yollardan geçmek zorunda kalınmaktadır. Bu dolaşım ve ulaşım zorluklarını azaltmak için, Fransız inşaat mühendisi Eugene-Henri Gavand, 1867' de tasarladığı yeraltı füniküler projesini 1869'da Osmanlı İmparatoru Sultan 2. Abdülaziz' e sunar. 1871'de tünel çalıştırma imtiyazı alınır ve 30 Haziran 1871'de tünelin inşaatına başlanır, 17 Ocak 1874 da Londra Metrosundan sonra açılmış ikinci tünel hattıdır. Çalışmanın amacı: Anadolu' dan İstanbul'a gelen birçok insanın bilmediği Tünelin tarihine ışık tutmak, teknik çalışma prensiplerini ortaya koymaktır. Çalışmanın Kapsamı: Karaköy (Galata) istasyonu ile Beyoğlu ( Pera) istasyonu arasındaki Füniküler sistemi, Metrohan ve Cer istasyon binasını kapsamaktadır. Çalışmanın Yöntemi: Tünelle ilgili yazılmış kitap, makale, ve tezlerin yanı sıra internet kaynaklarıyla literatür taraması yapılması. Bulgular: 1874 yılında hizmete giren ilk Füniküler hattı, 145 yıllık süreçde Tünel, Cer istasyonu ve Metrohan' dan oluşan birimlerinin zamana yayılmış onarımlarının kurallara uygun olmadığı tespit edilmiş yeni bir kapsamlı restorasyona gerek duyulduğu gözlemlenmiştir.
Sonuç: Roma ve Cenevizliler dönemiyle birlikte Osmanlı döneminin de en büyük yerleşim ve ticaret merkezlerinden biri olan, Karaköy (Tünel) ve Beyoğlu (Pera) günümüzde olduğu gibi gelecek dede önemini arttırmaya devam edecektir. 1867 yılında Henri Gavand'ın projelendirdiği Tünel 145 yıllık Bu zaman diliminde Tünel, Metrohan ve Cer binası gibi birimleri sürekli bir koruma altında olsada kapsamlı bir restorasyona ihtiyacı olduğu gözlemlenmektedir. Bir ütopya olsa da Tünel meydanı altındaki Cer istasyonu makinelerinin bulunduğu bölümün tavanı kaldırılarak üstü yüksek teknolojik camlarla transparan hale getirilerek insanların bu alanı seyretmesine olanak sağlayacak bir hale getirilmesi turistik açıdan önem arz etmektedir.
Anahtar Kelimeler: Füniküler Sistem, Eugene-Henry Gavand, Metrohan, Tünel, Cer Binası
|
