| |
Giriş: Kentler, her dönem kendine özgü sosyo-kültürel, ekonomik, politik ve teknolojik süreçleri ile dönüşmektedirler. Günümüzde bu süreç küresel yeniden yapılanma olarak ifade edilebilir. Kentsel dönüşüm, kentlerin içinde bulunduğu ekonomik, sosyal ve mekansal dönüşüm süreçlerinde yaşanan sorunlara; yenileme, yeniden canlandırma, sağlıklaştırma, koruma gibi müdahalelerle çözüm getirmek amacıyla başlatılmış eylemlerden oluşmaktadır. Kentsel dönüşüm, yerel yönetimler, özel sektör çalışanları, kullanıcı katılımları ile her yönden desteklenerek talep edilen bir süreç olduğunda, daha uygulanabilir ve kabul edilebilir hale gelmektedir. Dönüşüme uğrayacak konutlarda, kullanıcıların planlama ve uygulama süreçlerinde olması, ortak amaçları belirleme ve karar alma konularında kolaylık sağlayarak süreci hızlandırmaktadır.
Kentsel dönüşüm yasası, günümüzde konut üretimini geleneksel sistemlerden uzaklaştırmakta, endüstriyel sistemlere yönlendirmektedir. Bu şartlarda konut üretim süreci hızlanarak, üretilen konut sayısı da artmaktadır. Kentsel dönüşüm bölgelerinde oluşan yeni konut stokları, hem yeni bir yaşam hem de kente yeni bir görünüm katmaktadır. Seçilen cephe sistemi, uygulama biçimi, kentin estetik değerini de bir şekilde etkilemekte ve çevresiyle etkileşim içerisinde olmaktadır. Bu yüzden seçilen sistemlerin birçok ölçüt altında değerlendirilmesi gerekmektedir. Konuta uygunluk açısından işlev, üretici ve mülk sahiplerinin beklentileri ışığında cephe sistemi seçimi neredeyse hem yapımcı firmaların hem de konut kullanıcılarının kentsel dönüşümde yenilenecek olan yapının ilk sıralarda düşündüğü ve gündeme getirdiği konudur. Farklı cephe tasarımları ve malzeme seçimleri yapıların, kent içerisinde kente yeni bir görünüm ve ruh kattığı, insanların dikkatini çekip, yeni yapılara marka değer kattığından, kentsel dönüşüm kapsamında yeniden yapılanmada önemli bir ölçüttür. Cephe sistemi seçimi sadece uygulama, çevresel faktörler, sürdürülebilirlik bağlamında değil, konut kullanıcısının da beklentilerinin karşılanması ve konut üreticisinin de seçim ölçütlerini bu beklentilere göre değerlendirmesi ve karar vermesi adına önemlidir.
Hızlı yapımı gerektiren kentsel dönüşüm süreci, her ne kadar endüstrileşmiş ürünlerin kullanımını gerektirse ve bu sistemler uygulansa da, işçilik, uygulama, maliyet ölçütleri doğru değerlendirilmediği zaman, bu durum beklentileri uzun vadede karşılayamayabilir. Bu bağlamda kentsel dönüşüm bölgelerinde ki, konutların yeniden yıkılıp yapılma sürecinde risk ve yönetmelikler gereği hızlı üretim zorunluluğuna bağlı olarak cephe seçimi ve ölçütleri doğru değerlendirilmelidir.
Amaç: Bu çalışmada hızlı üretim zorunluluğuna karşın cephe ürünü olarak GRC esaslı prekast sistemler ele alınmaktadır. Uygulanan örnekler üzerinden kullanıcılara yapılan anketler ile GRC esaslı prekast sistemler hakkında veri toplanması, olumlu ve olumsuz yönlerinin değerlendirilmesi hedeflenmektedir. Kapsam: Çalışmada yer verilen uygulamalar, kentsel dönüşüm yöntemlerinden, bina yenileme yöntemi ile yenilenen konutların arasından GRC esaslı cephe sisteminin uygulandığı örneklerden seçilmiştir. Sınırlıklar: Anket çalışmaları da bu örneklerin, kentsel dönüşümün yoğun olarak uygulandığı İstanbul ili, Kadıköy İlçesinde yer alan konutların kullanıcılarından oluşmaktadır.
Yöntem: GRC esaslı cephe sisteminin değerlendirilmesinde, kullanıcılara oturdukları konut için 12 tane soru sorulmaktadır. Kullanıcılar için hazırlanan anket çalışmasında, GRC esaslı cephenin estetik, görsel, konfor ve rahatlık, ses yalıtımı, ısı yalıtımı, işçilik kalitesi, bakım-onarım, temizlik, güvenlik, maliyet, dayanıklılık, uygulama hızı ve GRC ile ilgili yaşanan sorunlar hakkında sorular yöneltilmektedir. Katılımcılar, 33-65 yaş arası, % 50’ si lise mezunu, %40’ ı lisans, %10 yüksek lisans mezunu olan bir gruptan oluşmaktadır. Bulgular: Kullanıcıların genel değerlendirilmeleri sonucunda, çoğunluğun, cephelerinin, yüzey görünümü, mekan kullanım alanında ki artış ile psikolojik konfor ve ferahlık düzeyini çok iyi ve iyi adlandırdıkları görülmektedir. Isı ve ses yalıtımı olarak iyi oranda beklentilerinin karşılandığı verdikleri cevaplar üzerinden yorumlanabilmektedir. Bir kullanıcı özellikle ısı ve ses yalıtımından çok memnun olduğunu, alt ve üst kattaki daireler boş olmasına karşın sorun yaşanmadığını belirtmekte fakat aynı kullanıcı bir seferinde prekast birleşim yerinde sızıntı sorunu yaşadığını iletmektedir. Başka bir kullanıcı rüzgarlı günlerde salonuna ait pencere parapetlerinden uğultu sorunu yaşadığını bildirmektedir. Bu değerlendirmelerin yanı sıra, kullanıcıların GRC esaslı cephe panelleri ile oluşturulmuş yapıların uygulama hızı ile ilgili yorumları, hızın yeterli olmadığı şeklindedir. GRC cephenin dayanıklı ve güvenli olması ile ilgili ise kullanıcıların bir kısmı panellerin binaya fazla yük getirdiğini düşünmekte ve bu durumun güvenlik açısından tehdit oluşturacağını belirtmektedir.
Sonuç: Bina Yenileme yöntemiyle oluşturulan konut yapılarında uygulanan GRC esaslı prekast cephe sisteminin ele alınması, bu sistemin kullanıcılarına anket yapılması, anket sonuçlarının değerlendirilmesi, olumlu olumsuz yönlerinin irdelenmesi ile elde edilen verilerin, GRC prekast üreticileri ile paylaşımı ve AR-GE çalışmalarına veri oluşturması ile; bu yapı ürününün gelişmesine katkı sağlanacağı varsayılmaktadır.
Anahtar Kelimeler: Kentsel Dönüşüm, Konut, Cephe, Kullanıcı Katılımı
|
