Küçük ve orta büyüklükteki işletmeler (KOBI) için objektif kriterler ekseninde verilmiş bir yatırım projeleri seçim kararı; uzun vadede işletmenin gelişimini etkilemekle birlikte, işletmenin pazar koşullarındaki değişim sürecine katkı sağlayarak, rekabet gücünün arttırılmasında önemli bir rol oynamaktadır. Alternatif yatırım projeleri arasından doğru projenin seçilmesi, finansman kaynaklarının doğru kullanımı, işgücü ve fırsat maliyetlerindeki kayıpların minimize edilmesi açısından da önemlidir. Ülkemizdeki işletmelerin yaklaşık % 90’ının KOBİ olduğu düşünüldüğünde, doğru projenin seçilmesi, işletme yönetimi, işletme çalışanları ve dolayısıyla ülke ekonomisi için hayati derecede önemli bir karar sürecidir ve bu kapsamda bir karar destek sürecinin geliştirilmesi kritik bir önerme sahiptir. Bu çalışmada alüminyum levha üretim sektöründe faaliyet gösteren bir KOBİ için alternatif yatırım projelerinin değerlendirilmesi amacıyla, proje maliyeti, öngörülen getiri, çevresel sürdürülebilirlik, pazar payı, Ar-Ge ve inovasyona katkı, ürün kalitesi ve maliyeti ve stratejiye katkı kriterleri göz önüne alınarak çok kriterli karar verme yöntemlerinden Analitik Hiyerarşi Prosesi (AHP), Technique for Order Preferance by Similarity to Ideal Solution (TOPSIS) ve 0-1 doğrusal hedef programlama (HP), karma modeli uygulanarak işletme için en uygun yatırım projesi seçimi gerçekleştirilmiş ve elde edilen sonuçlar irdelenmiştir. Geliştirilen 0-1 HP modeli GAMS paket programında çözülmüş ve AHP tekniği kullanılarak hesaplanan kriter ağırlıkları, projelerin değerlendirilmesi amacıyla TOPSIS tekniğine entegre edilmiş olup,“proje 7” alternatif projeler arasında yatırım yapılacak en doğru proje olarak belirlenmiştir.
Anahtar Kelimeler: Proje seçimi, Hedef programlama, Çok kriterli karar verme, AHP, TOPSIS
|
