Dünya Sağlık Örgütü kararına göre temiz hava insan sağlığı ve refahı için en temel ihtiyaçlardandır. Hava kirliliği her yıl dünyada milyonlarca insanın ölümüne neden olmaktadır. Dünyada, ölümlerin% 5,4’ü hava kirliliğinden kaynaklanmaktadır. 2014 yılında şehirlerde yaşayan nüfusun yaklaşık% 90'ı Dünya Sağlık Örgütünün belirlediği hava kalitesi yönergelerini aşan miktarda partiküler maddeye maruz kalmıştır. Hava kirliliğinin pek çok nedeni bulunmakla birlikte bunları iki ana grupta incelemek mümkündür. Birincisi doğal nedenlere bağlı olarak oluşan kirlilik, ikincisi de insanlar tarafından gerçekleştirilen çeşitli etkinlikler sonucu meydana gelen kirlilikleridir. Doğal nedenler olarak orman ve bitki örtüsü yangınları, yanardağ patlamaları ve toz fırtınaları sayılabilir. İnsan faaliyetleri sonucunda ortaya çıkan hava kirliliklerinde ise temel neden sanayileşme ve kentleşmedir. Sanayileşme, kendine yanlış yer seçerek, gerekli önlemler almadan kirleticileri atmosfere bırakarak kirliliğine neden olmaktadır. Benzer şekilde kentlerin nüfus yoğun yerleşim yerleri olması evsel ısınmadan kaynaklı kirliliğe neden olmaktadır. Kentsel yerleşim yerlerinin rüzgâr esiş yönleri dikkate alınmadan, kirli havayı hapsedecek şekilde seçilmesi, ısınmada kalitesiz yakıtların kullanımı, kentleşme sürecinde betonlaşmanın artmasıyla yeşil alanların azalması ve artan otomobil sayısı kentlerde hava kirliliğini kaçınılmaz hale getirmektedir. Çeşitli kaynaklardan beslenen hava kirliliği aynı zamanda canlı ve cansız varlıklar üzerinde pek çok olumsuz etkiyi de beraberinde getirmektedir. İnsan sağlığını, hayvan ve bitki topluluklarını doğrudan etkileyen hava kirliliği, sadece bu canlıların yaşam koşullarını etkilemekle kalmamakta ölümlere ve türlerin yok olmasına kadar varan sonuçlara neden olabilmektedir.
Şehir merkezlerindeki hava kirliliğinin; motorlu araçlardan, endüstri tesislerinden ve konutların ısıtılmasından kaynaklandığı bilinmektedir. Hava kirliliğinin artışında yörenin iklim koşullarının ağır oluşunun büyük etkisi vardır. Özellikle soğuk iklime sahip ülkelerde konutların ısıtılmasında yakıt olarak kömürün yaygın kullanılması hava kirliliğinin artmasına neden olmaktadır.
Anahtar Kelimeler: Hava kirliliği, Doğal gaz kullanımı, İnsan sağlığı
|
