Öz: Giriş:. Yüzyıllardan beri Anadolu, birçok kültür ve uygarlığa ev sahipliği yapmıştır. Günümüzde bu kültür varlıklarının izleri hemen hemen yok denecek seviyeye gelmiş ve arkeolojik alan ismiyle karşımıza çıkmıştır. “Yaşayan alan” niteliğinde olan bu değerlerin, korunması, yaşatılması, ön plana çıkarılıp vizyon değerinin arttırılması, kentle entegrasyonunun sağlanması gerekmektedir. Çalışma alanı olan Şahinkaya Köyü Arkeopark alanında yapılan doğal, kültürel, swot analizleri ve anket çalışmalarıyla analiz edilip uygun kullanımlarla işlevselliğinin sağlanabileceği öneriler getirilmiştir.Amaç: Bu çalışmada arkeolojik sit alanlarının, peyzaj tasarımları aracılığıyla tanıtımının yapılıp ana odak noktası haline getirilmesi, arkeolojik alanlarda peyzaj kavramının oluşması amaçlanmıştır. . Kapsam: Yapılan bu araştırmanın evrenini evrenini, Elazığ’da yaşayan, 18 yaş ve üzeri yetişkin bireylerden oluşmaktadır. Bu evrende, 424 yetişkin üzerinden çalışılmış ve bu evren kendi içinde 8 bölgeden oluşmaktadır Örneklemini ise bu kişiler arasından rasgele yöntemle seçilmiş katılımcı oluşturmaktadır.. Sınırlıklar: Araştırma yüksek maliyet ve zaman gerektirdiğinden Şahinkaya köyü, Toki, Vedat Dalokay Caddesi ve çevresi, D260 Kavşağı ve çevresi, Salim Hazardağ Caddesi ve çevresi, Gazi caddesi, Fırat Üniversite, İmam Efendi Bulvarı ve çevresi ile sınırlandırılmıştır. Yöntem: Yöntem aşaması; verilerin toplanması, analiz, verilerin çözüm ve yorumlanması başlıkları altında incelenmiştir. Veri Toplama Aşaması; Çalışma alanında yapılan gözlemler.Yetkililerle yapılan görüşmeler. Çalışma alanı fotoğraf çekimleri.Kurum kuruluşlardan elde edilen veriler. Analiz Aşaması; Veri sentezleri Swot analizleri Çalışma alanı fotoğrafları kullanımı.Kurum kuruluşlar vasıtasıyla kullanılan belgeler. Verilerin Çözümü Ve Yorumlanması Aşaması; Elazığ Şahinkaya Köyü Arkeopark alanına dair yapılan analiz, oluşturulan veriler ve anketler neticesinde yorumlanıp öneriler getirilmiştir.. Bulgular: Anket verileri doğrultusunda Elazığ’ın tarihi ve kültürel mirası hakkında erkekler, kadınlara göre daha çok bilgiye sahiptirler. Kadınların bilinçlendirilmesi demek bir toplumun bilinçlenmesi demektir. Bu nedenle ‘Elazığ’da ki kadınların Halk Eğitim Merkezlerinde, okullarda vb. yerlerde Elazığ’ın tarihi ve kültürel mirası hakkında bilinçlendirilmesi gerekmektedir.Elazığ’da yaşama isteği; yaşlılarda, gençlere; eğitim düzeyi düşük olanlarda, yüksek olanlara göre daha fazladır.Elazığ’daki eski yapıların üstüne yapılan yeni binaların yıkılmasını halkın büyük çoğunluğu istemektedir. Elazığ’da ki halk kültürel ve tarihi mirasını korumak istemektedir. Elazığ’da bugün İslam ve Hıristiyan dinlerine mensup, Türk, Kürt ve Ermeni gibi etnik kökene sahip yurttaşlar bir arada yaşamaktadır. 25 soruluk ankete katılanların, çocuklarını müzelere ve tarihi mekânlara götürme durumu; çok düşüktür. Bu anket sonucuna göre bireyler çocuklarının gelecekte geçmiş tarihinden ve kültüründen uzaklaşacaklarının farkında değillerdir. Bu sorun üzerine gidilmeli ve halk bilinçlendirilmelidir. Sonuç: Kültür turizmi açısından arkeolojik sit alanlarının önemi günden güne artmaktadır. Bu gelişmelerle birlikte ülkemiz tarafından arkeolojik sit alanlarının tanıtımının yapılabilmesi amacıyla her arkeolojik sit alanının tampon bölge konumuna gelebilmesi için birtakım kararlar alınmıştır. Bu doğrultuda peyzaj mimarlığı meslek disiplini tarafından oluşturulacak peyzaj planlama ve tasarımlarına ihtiyaç duyulmaktadır. Bu çerçevede; kent kimliğinin korunup ön plana çıkarılmasının sağlanmalı , turizm faaliyetleri yoluyla bölgesel ekonomik büyümenin gelişimini desteklenmeli, alanı tasarlarken halk için ulaşılabilir olması sağlanmalıdır. Ayrıca Fırat Üniversitesi ve diğer kuruluşlarda Elazığ’ın tarihi ile ilgili yapılan sempozyum, panel vb. toplantılara halk davet edilmeli, akademik kesim ile sınırlı kalmamalıdır. Milli Eğitim Müdürlüğü ve Turizm İl Müdürlüğü iş birliği yapılarak çocukların tarihi ve turistik gezileri programa bağlanmalıdır. Tarihi ve kültürel mirası koruma ile ilgili yasa ve yönetmelikler ile ilgili tüm kamu kurum ve kuruluşlarında, halk eğitimi sağlanmalı, çalışmalar sırasında kentin tarihi dokusuna zarar verilmemelidir sonuçlarına ulaşılmıştır.
Anahtar Kelimeler: Arkeopark Alanı, Arkeolojik Sit Alanı, Peyzaj Tasarımı
|
