Öz: Giriş: İç mekan tasarımı ilk çağlarda insanların yatma, yeme ve depolama gibi gereksinimleri için kendilerine mekan düzenlemeleri yapmaları ile başlayan bu kültür, 17-18. Yüzyıllarda teknoloji gelişimi ile tasarım anlayışını bütünleştirerek konut ve mobilyalarda yansımaya başlamasıyla devam etmektedir. 17. Yüzyıl sonrasında meslek eğitimine ağırlık verilerek akademiler ön plana çıkmaya başlamıştır. İlk düzenli programa sahip sanat akademisi olan Güzel Sanatlar Okulu (Ecole des Beaux –Arts) Fransa’da kurulmuştur. Atölye eğitimleri ve ders biçimleri ile günümüz tasarım eğitimi temellerini oluşturan okullardan biri olduğu görülmektedir. 1919 yılında ise tasarım, sanat, zanaat, mimarlık eğitimlerini bir çatıda toplayan Bauhaus Okulu (Das Staatliche Bauhaus) Almanya’da kurulmuş, günümüz Temel Tasarım eğitimi temelleri bu okulda atılmıştır. 19. Yüzyılda Endüstri Devrimi ile teknik gelişmeler yaşanarak iç mekan tasarımında biçimsel ve işlevsel öncelikleri sorgulayan akımların ortaya çıkması ve yaygınlaşmasıyla bu alanda eğitimler görülmektedir. Öncelikle meslek eğitimi kurslarla verilmeye başlanmıştır ve ilk kurs açan okul New York Uygulamalı Güzel Sanatlar Okulu (New York School of Applied Arts) olarak bilinmektedir. Mesleğin doğuşu ve gelişimi ile birlikte meslek eğitimi alanında gelişmeler görülmeye başlanmıştır. 1964 yılında İç Tasarım Eğitimcileri Konseyi (Interior Design Educators Council) ve ardından İç Tasarım Eğitim Araştırmaları Kurumu (Foundation for Interior Design Education Research) kurulması ile mesleki eğitim ve eğitim programları tartışılmaya başlanmıştır. 1970 yılı ve sonrası meslek kuruluşları ve meslek odaları oluşmaya, mesleki hak ve sınırlılıklar konusunda çalışmalar yapılmaya başlanmıştır. 20. Yüzyılda içmimarlık meslek dalı olarak tanınmaya, profesyonel uygulamalar yapılmaya başlanmış iç mekan tasarımı akımları ve uygulamaları ile uluslararası bir biçime dönüşmüştür. Amaç: Bu araştırma sanat ve tasarım eğitimi içerisinde içmimarlık meslek eğitiminin yerini ve özellikle de Türkiye’deki eğitim tarihini aktarmak amacı ile gerçekleştirilmiştir. Kapsam: Bu çalışmada genel olarak mesleki gelişimin tarihsel sürecinin aktarılması hedeflenmekte ve Türkiye’deki içmimarlık eğitim tarihini kapsamaktadır. Sınırlılıklar: İçmimarlık mesleği eğitiminin gelişimi aktaran bu çalışmada Türkiye’deki eğitim gelişimine ve 2017 yılı İçmimarlık, İçmimarlık ve Çevre Tasarımı bölüm bilgilerine yer verilmektedir. Yöntem: Araştırmada yöntem olarak nitel araştırma, literatür ve kaynak tarama kullanılmıştır. Bulgular: Türkiye’de içmimarlık eğitimi öncesinde meslek eğitiminin ahilik tarafından üstlenmiş bir yapı olduğu görülmektedir. Hem çırak yetiştirmek hem de ahlak eğitiminin bir arada verildiği bu yapıda meslek eğitimi uygulamalı olarak gerçekleştirilmektedir. Endüstri Devrimi ile birlikte 1795 yılında mühendislik ve mimarlık alanında bugünkü adıyla İstanbul Teknik Üniversitesi (Mühendishane-i Berri Hümayun) ile sanat eğitiminde ise bugünkü adıyla Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi (Sanayi-i Nefise Mektebi) kurulmuştur. 1929 yılında Tezyinat (Süsleme) Bölümü bünyesinde İçmimari Atölyesi açılmıştır. 4 yıllık meslek eğitimi verilen bu atölyeler ile içmimarlık eğitimi ilk kez resmi olarak verilmeye başlanmıştır. Ayrıca 1957 yılında eğitime başlayan bugünkü adıyla Marmara Üniversitesi’nde (Devlet Tatbiki Güzel Sanatlar Okulu) İçmimarlık bölümü açılmıştır. 1982 yılında Yükseköğretim Kurulu’nun kurulması ile birlikte sanat ve tasarım alanında kurulmuş birçok akademi ve okul üniversite olarak eğitim vermeye başlamıştır. 2017 ÖSYS Yükseköğretim Programları ve Kontenjanları Kılavuzu’na göre Türkiye’de toplamda 43 vakıf, 12 devlet üniversitesi olmak üzere 55 adet İçmimarlık, İçmimarlık ve Çevre Tasarımı bölümü eğitim vermektedir. Sonuç: Bu çalışmanın sonucu olarak Türkiye’de popüler meslekler arasında yerini alan İçmimarlık mesleği oluşumu ve gelişimi aktarılmaktadır. Mesleğin profesyonel anlamda oluşması ile yaygınlaşan ve gelişen eğitimin Türkiye’deki tarihini aktarmak ve literatüre katkıda bulunmak hedeflenmektedir. Anahtar Kelimeler: İçmimarlık, Mesleki Eğitim, Eğitim Tarihi
Anahtar Kelimeler: İçmimarlık, Mesleki Eğitim, Eğitim Tarihi
|
