Doğada bulunan kil minerallerinin fizikokimyasal özellikleri belirlendikten sonra saflaştırılıp işlenerek kullanım alanları geliştirilebilmektedir. Killerin kalitesi, kil minerallerinin türü ve kimyasal bileşimi/oranıyla belirlenmektedir. Yapılarında bulunan safsızlıklar nedeniyle kullanım alanları kısıtlanmakta ve yüksek safsızlıktaki killerin tüketimi günden güne artmaktadır. Bu sebeple, ülkemizde farklı kalitelerde bulunan bu doğal kaynakların daha iyi değerlendirilmesi ve ülke ekonomisine daha çok katkısı olacak şekilde kullanılması için zenginleştirme işleminin yapılması öngörülmüştür. Buradan yola çıkarak, seramik endüstrisinde kullanılan angob ve sır reçetelerinde bulunan killere muadil olarak, zenginleştirme işlemi sonrası elde edilen killerin kullanımı amaçlanmıştır. Böylece, elde edilen killerin angop reçetelerinde kullanılan killere alternatif bir hammadde olarak değerlendirilmesi planlanmıştır. Zenginleştirme işlemi sonrası kil numunelerinin kimyasal bileşenleri, X-Işını Kırınım yöntemi kullanılarak elementlerin kantitatif analizi yapılmıştır. Analiz edilen killerin yapılarındaki safsızlıkların azalması ve alümina oranlarının ~%20’ ye ve üstüne artması ile killerin zenginleştirildiği tespit edilmiştir. Bunun yanı sıra pişirim sonrası oluşacak fazların tespiti için X-Işınları Difraktometresi kullanılarak numunelerin kristallografik özellikleri incelenmiştir. Optik dilatometre cihazı ile killerin termal davranışları araştırılmıştır. Zenginleştirilmiş killerin kullanıldığı angop reçetelerinin, ısıl genleşme analizi yapılarak boyutsal değişimlerinin sıcaklığın fonksiyonu olarak ölçümü gerçekleştirilmiştir. YK/R311 kodlu reçetenin ısıl genleşme sonucunun standart ile benzer değerlere sahip olduğu ve 72-75 (α300x10-7-α400x10-7) değer aralığında ölçüldüğü tespit edilmiştir. Bu analizler sonucunda standart reçete ile karşılaştırılan numunelerden YK/R311 numunesinin renk, geçirgenlik ve genleşme özelliklerinin üretim şartlarında uygulanabilir olduğu tespit edilmiştir. Seramik endüstrisinde, angop reçetesi içerisinde alternatif hammadde olarak kullanımı uygun bulunmuştur.
Anahtar Kelimeler: Kil, Kuvarsit, Zenginleştirme, Seramik
|
