İnsan topluluklarının, gün içerisindeki zamanı bilme ve belirleme ihtiyacı, antik dönemlerden itibaren, farklı teknik ve sistemlerin geliştirilmesine neden olmuştur. Bu teknik ve sistemler, büyük bir ağırlıkta, matematik ve astronomi temelli bilgiler üzerine kurgulanmışlardır. Matematik ve astronomi temelli bilgilerden yararlanarak, gün içerisindeki zamanı bilme ve belirleme amacıyla kullanılan teknik ve sistemlerin, mimari olarak somutlaşmış biçimleri, güneş saatleri olarak karşımıza çıkmaktadır. Antik kentlerin; dini, sosyal ve ticari merkezlerinde konumlanan güneş saatlerinin, dikkat çekici ve sağlam kalmış örneklerinden birisi de, Knidos antik kenti içerisinde bulunmaktadır. Söz konusu anıt, inşa edildiği tarihten günümüze kadar gelen süreçte; birbirlerinden oldukça farklı fiziksel ortamlarda mevcut bulunmuştur. Mevcut bulunulan bu ortamlar ile oluşan etkileşimlerin, Güneş Saatinde, çeşitli ölçeklerde bozunmalar oluşturduğu gözlenebilmektedir. Oluşan bu bozunmaların, anıtın gelecek kuşaklara bütünlük içerisinde ulaşmasını tehdit etmekte olduğu değerlendirilmektedir. Bu nedenle yapılan çalışmada, anıtta gelişmiş bozunmalar, görsel yönden değerlendirilmiş ve yüzey sertliği dağılımı temelli olarak incelenmiştir. Çalışmada; anıtın mevcut hâlinin belgelenmesi, bozunmaların tanımlanması ve örneklenmesi ile anıt yüzeylerinin Leeb Sertliği (LH/Leeb Hardness) değerlerinin yerinde belirlenmesi ve haritalandırılması işlemlerinden oluşan, üç aşamalı bir inceleme süreci takip edilmiştir. Çalışma sonucunda, kireçtaşı bir kayaçtan inşa edilmiş olan anıt genelindeki bozunma tiplerinin, kökenlerine bağlı olarak, birbirlerinden oldukça farklı ölçek ve büyüklüklerde geliştikleri belirlenmiştir. Anıttaki bozunmaların, büyük bir ağırlıkta, atmosferik ve antropojenik kökenli oldukları gözlenmiştir.
Anahtar Kelimeler: Knidos, Mimari, Koruma, Bozunma, Leeb Sertliği (LH).
|
