İnsanlar geçmişten günümüze kadar inşa ettikleri yapıların üzerini örtmek için kubbe inşa etmişlerdir. Kubbe, mühendislik yapılarındaki geniş mekânları kapatmak amacıyla yapılan ve bir eğrinin simetri ekseni etrafında döndürülmesiyle oluşan eğrisel örtü sistemidir. Kubbe mimarisi tarih boyunca gelişim ve değişim göstererek insanların ihtiyaçlarını karşılamıştır. İnşa edildiği dönemin özelliklerini yansıtan kubbeli yapılar, zaman içerisindeki gelişmeler ile birlikte mimarlık ve mühendislik açısından en üst seviyeye ulaştığı görülmüştür. Sonuç olarak insanlar ihtiyaçlarını karşılamak amacıyla, daha geniş açıklıkları geçen daha yüksek kubbeler inşa ederek kubbe mimarisini boyutsal ve statik açıdan geliştirmişlerdir.
Kubbeler çeşitli nedenlerden dolayı hasar görmektedir hatta yıkılmaktadır. Bu hasarlar yapısal, çevresel ve insan etkileri gibi sebeplerden kaynaklanmaktadır. Bu tür hasara uğrayan yapıların ayakta kalabilmesi için onarım / güçlendirme uygulamaları yapılmaktadır. Onarım ve güçlendirme uygulamalarında yapının orijinalliğini bozmadan aslına uygun malzeme kullanılması ve yeterli mühendislik bilgi ile yapılması gerekmektedir. Çalışma kapsamında, kubbede meydana gelen hasarın nedenlerinden, kubbelerde en yaygın olarak görülen hasar türlerinde bahsedilmiştir. Ayrıca kubbelerde meydana gelen hasarların onarım ve güçlendirilmesi için yapılan güçlendirme çalışmaları incelenmiştir. Onarım ve güçlendirme çalışmaları olarak horasan harcı, tamir harcı, dikiş (kenet) uygulaması, çekme çemberi uygulaması ve lif takviyeli polimer (FRP) uygulamaları incelenerek kubbelerde hangi şartlarda nasıl kullanıldıklarından bahsedilmiştir. Bu çalışma ile kubbede meydana gelen hasar türlerine göre yapılacak en uygun onarım ve güçlendirme çalışmaları anlatılmıştır.
Anahtar Kelimeler: Kubbe, Kubbe Hasarları, Onarım Ve Güçlendirme Yöntemleri
|
