Kum-geomembran arayüzeyi, geoteknik mühendisliği uygulamalarında sıklıkla karşılaştığımız arayüzeylerdendir. Geomembran ile güçlendirilmiş zemin yapılarında, kayma türü yenilmelerin nedeni büyük oranda arayüzey kayma direncine bağlı olduğu bilinmektedir. Arayüzey davranışını etkileyen parametreler hakkında kapsamlı bir bilgiye sahip olmak, mühendislere güvenli zemin yapıları tasarlama yetkinliği vermektedir. Dane şeklinin, granüller zeminlerin içsel ve geomalzemeler ile oluşturdukları arayüzey kayma dirençlerine etki ettiği bilinmektedir. Zemin danelerinin şekilsel özelliklerini parametresel olarak değerlendirilmesi, görsel değerlendirmeye kıyasla daha bilimseldir. Bu çalışmada, 2 mm- 4.75 mm aralığında bulunan kum daneleri görüntü işleme tekniği kullanılarak analiz edilmiş ve danelerin yuvarlaklık dereceleri belirlenmiştir. Daneler köşeli ve yuvarlak olarak iki kum sınıfına ayrılmıştır. Sınıflandırılan kumlar üzerinde üç farklı normal gerilme altında direkt kesme kutusu deneyleri gerçekleştirilmiş ve içsel sürtünme açıları elde edilmiştir. Sonrasında, pürüzsüz ve rijit bir yüzeye sabitlenen geomembran ile kumların arayüzey kayma davranışı dört farklı normal gerilme altında modifiye edilmiş kesme kutusu deneyleri ile araştırılmıştır. Sonuç olarak dane yuvarlaklığının, içsel sürtünme açısına ve geomembran ile oluşturduğu arayüzey sürtünme açısına etkisi değerlendirilmiştir. Köşeliliği yüksek kumun yüksek içsel sürtünme açısına sahip olduğu görülmüştür. Kum-geomembran arayüzey kayma direnci danelerin köşeliliğinin artması ile artış göstermiştir. Arayüzey kayma gerilmesi- yatay yer değiştirme davranışının lineer olmadığı çalışma sonucunda elde edilmiştir. Elde edilen sonuçlar literatür ile karşılaştırılmış ve gelecek çalışmalar için öneride bulunulmuştur.
Anahtar Kelimeler: Dane Şekli, Geomembran, Arayüzey, Kayma Direnci
|
