Küresel enerji kullanımın yaklaşık %36’sına ve enerji ile ilgili CO2 emisyonlarının %39’una etki eden yapı sektörü, büyük miktarda sera gazı üreten başlıca endüstrilerden biridir. Bu nedenle, yapı sektörü karbon emisyonlarının azaltılması ve küresel iklim değişikliğinin hafifletilmesi için önemli bir potansiyel barındırmaktadır. Günümüzde yapı sektöründen kaynaklı çevresel etkileri azaltmak için iki ana yaklaşım benimsenmektedir. Birinci yaklaşım yapı malzemelerinin bilinçli seçilmesi, ikinci yaklaşım ise yapıların hizmet ömrü boyunca kullanım enerjisinin optimize edilmesidir. Yapılan araştırmalarda kullanım enerjisi kaynaklı karbon salınımı %45-%80 arasında değişmektedir. Geriye kalan %55-%20 arasında değişen karbon salınımı ise yapıların üretilebilmesi için kullanılan malzemelerin elde edilmesinde ortaya çıkmaktadır. Dolayısıyla, yapı üretim ve kullanımından kaynaklanan sera gazı (GHG) salınımı, yapı malzemesi seçiminden önemli ölçüde etkilenmektedir. Çeşitli teknikler ile inşa edilen ahşap yapılar, birçok ülkede çelik, betonarme ve kagir biçimde üretilen yapılardan daha uzun bir geçmişe sahiptir. Günümüzde Çapraz Lamine Ahşap (CLT-cross laminated timber) gibi masif kereste ürünlerindeki teknolojik gelişmelere paralel ahşap malzemelerin kullanımı yapılarda yaygınlaşmıştır. Ahşap binalar, diğer yapım sistemlerine göre daha düşük karbonlu (daha az fosil yakıt yoğun) olarak kabul edilmektedir. Yapıların çevresel etkilerinin tahmini için Yaşam Döngüsü Değerlendirmesi (LCA-life cycle assessment) metodolojisini kullanan hesaplama araçları bulunmaktadır. Bu hesaplama araçları ile yapının tüm dönemlerinde salınan sera gazı (GHG) değeri tahmin edilebilmektedir. Bu bildiride, Yaşam Döngüsü Değerlendirmesi (LCA) kavramı üzerinden bir araştırma yapılarak, orta ve yüksek katlı yapılarda kullanılan ve diğer yapı malzemelerine göre daha az sera gazı salınımı ortaya çıkaran CLT malzemenin iki farklı LCA yazılımındaki (Tally ve Athena IE) sonuçları irdelenmiştir. Yazılımlarda kullanılan hesaplama yöntemleri, ön kabul ilkeleri gibi değişen etkenlerinin sonuçlar üzerindeki etkisi karşılaştırmalı olarak ele alınmıştır.
Anahtar Kelimeler: Karbon Salınımı, Enerji Korunumu, Sera Gazı Etkisi, CLT (cross laminated timber), Yaşam Döngüsü Değerlendirmesi (LCA), LCA Hesaplama Araçları
|
