Sismik taban yalıtımlı binaların üstyapıları deprem yükü azaltma katsayılarına karşı daha hassastır. Bu nedenle üstyapıdaki doğrusal olmayan davranışın sınırlandırılması amacıyla ASCE 7-16 üstyapı tasarım kuvvetlerini, tasarım deprem düzeyi (DBE) yerine maksimum deprem düzeyinde (MCE) belirlemektedir. Bu durum daha önce yapılan sismik yalıtımlı binaların üstyapı performanslarının artırılması amacıyla iyileştirilmesini ön plana çıkarmaktadır. Bu çalışmada üstyapı tasarım kuvveti ASCE 7-16 kriterlerini sağlamayan bir sismik yalıtımlı binanın diyagonal çelik elemanlarla iyileştirilmesi verilmektedir. Bu amaçla belirlenen bir bölgenin farklı deprem düzeylerindeki spektral ivme talepleri Türkiye Deprem Tehlike Haritası (TDTH) kullanılarak belirlenmiş ve üç boyutlu betonarme sismik taban yalıtımlı bir bina tasarım deprem düzeyinde geometrik ortalama spektral ivme değerleri göz önüne alınarak tasarlanmıştır. Modelde sürtünmeli sarkaç yalıtım elemanları kullanılmıştır ve sonra doğrusal olmayan model, kolon ve kirişlerde rijitlik ve dayanım azalması göz önüne alınarak oluşturulmuştur. Oluşturulan model, MCE düzeyinde genlik ölçeklendirme yaklaşımı ile ölçeklendirilmiş 11 farklı yer hareketine maruz bırakılarak göreli kat ötelenmeleri, kolon ve kiriş dönmeleri elde edilmiştir. Üstyapı performansının artırılması amacıyla modele diyagonal çelik elemanlar eklenmiş ve iyileştirilen model aynı yer hareketlerine tekrar maruz bırakılmıştır. İki modelin göreli kat ötelenmeleri, kolon ve kiriş dönmeleri karşılaştırılmıştır. İyileştirilen modelde göreli kat ötelenmeleri, kolon ve kiriş dönmelerinin önemli ölçüde azaldığı görülmüş ancak artan üstyapı rijitliği nedeniyle yalıtım elemanı deplasmanlarının da arttığı gösterilmiştir.
Anahtar Kelimeler: Sismik Taban Yalıtımı, Üstyapı Tasarımı, Doğrusal Olmayan Analiz
|
