İşletmeler rekabet avantajı sağlamak ve pazardaki yerlerini korumak veya artırabilmek için değişen ve artan müşteri taleplerine istenilen fiyatta, miktarda ve zamanda rakiplerinden önce ve daha kısa sürede cevap vermeye çalışmaktadırlar. Doğru tedarikçilerden yapılan uygun satınalımlar müşteri taleplerine cevap vermede önemli rol oynamaktadır. Mevcut veya yeni tedarikçiler arasından çalışılacak tedarikçilerin belirlenmesi ise bu aşamada karşımıza çıkmaktadır. Çalışılacak tedarikçiler arasından doğru seçimi yapmak ise birçok seçme kriterinin bulunmasından dolayı karmaşık bir hale gelebilmektedir. Bu yüzden tedarikçi seçimi problemi, çok kriterli karar verme problemleri arasında yer almaktadır.
Tedarikçi seçimi problemleri ele alınırken öncelikle değerlendirmede kullanılacak, seçme kriterlerinin belirlenmesi gerekmektedir. Literatürde yer alan çalışmalar incelendiği zaman genel olarak tek bir endüstriyel sektör için kısıtlı sayıda kriter kullanıldığı görülmektedir. Uygulamada da satın alma faaliyetlerin fiyat, kalite ve teslimat gibi belirgin ama birkaç kriter üzerinden yapıldığı, sistematik ve analitik modellere dayanmadan tedarikçi seçimi yapıldığı gözlenebilmektedir. Mevcut çalışmalar ve uygulamadaki durum göz önüne alınarak bu çalışmada literatüre ve uzman görüşlerine göre belirlenen kriterler, Türkiye’de faaliyet gösteren firmalara yöneltilen anket çalışması sonucunda elde edilen veriler analiz edilerek en fazla cevap alınan iki farklı sektör için değerlendirme kriterleri arasında farklılık olup olmadığı istatistiksel olarak analiz edilmiştir. Yapılan analiz sonucunda Wilk’s Lambda değeri 0.878 olarak hesaplanmıştır. Anlamlılık düzeyinin 0.05’ten büyük çıkması H0 hipotezinin reddedilemeyeceğini, yani sektörlerin bağımlı değişkenler üzerinde istatistiksel olarak anlamlı bir etkisi bulunmadığını göstermektedir. Yani, incelenen sektörlerde, sektöre göre kriterlerin anlamlı bir şekilde birbirinden farklılaşmadığı sonucuna ulaşılmıştır.
Anahtar Kelimeler: Tedarik Zinciri Yönetimi, Tedarikçi Seçimi, Tedarikçi Değerlendirme Kriterleri
|
