Öz: Yaratıcı Problem Çözme Teorisi, TRIZ, 1946 yılında Sovyet Donanması’nın patent ofisinde çalışan Genrich Altshuller isimli Rus mühendis tarafından geliştirilmiş bir teoridir. Altshuller, yaratıcı problemlere ve nasıl çözüldüklerine bakmak için patentleri incelemiş ve bunlardan 40.000 tanesinin bir şekilde yaratıcı çözümlere sahip olduğunu; geri kalanların daha önceden bilinen bir fikrin ya da kavramın yeni bir şekilde kullanılmasını temsil ettiğini ortaya koymuştur. TRIZ, deneme-yanılma gibi klasik problem çözme yöntemlerinin neden olduğu zaman ve kaynak kayıplarının önüne geçen; çelişkiler matrisi, buluş prensipleri, madde-alan analizi..vb gibi çok sayıda problem çözme aracı içeren sistematik bir yöntemdir.
Bu çalışmada TRIZ ve TRIZ’in sağladığı araçlarla ambulanslar için sedye tasarımı yapıldı. Ülkemizde kullanılan ambulanslarda 4 farklı sedye yer almaktadır. Bunlar; vakum sedye, faraş sedye, kombinasyon sedye ve ana sedyedir. Ancak, mevcut sedyelerin hiçbiri acil doğum vakaları için uygun değildir. Doğum vakaları için ayrı bir sedyenin ambulans içerisine yerleştirilmesi ambulans hacmini azaltmaktadır. Dolayısıyla problem teşkil etmektedir. İstatistikler incelendiğinde acil doğum vakalarının %5’i ambulans içinde gerçekleşmektedir. Bu yüzden acil doğum vakaları için ambulans içinde doğuma uygun bir sedyenin bulunması çok önemlidir.
Bu problemi çözmek için ambulans ana sedyeleri, acil doğum vakalarında, gerekli işlevleri sağlayacak şekilde Yaratıcı Problem Çözme Teorisi (TRIZ) ile iyileştirilmiştir. Çözümde, TRIZ’ın yaratıcı çözüm araçlarından Çelişkiler Matrisi ve Buluş Prensipleri kullanılmıştır. İyileştirilmek istenen çok yönlülük ve uyum özelliğine karşılık, ambulans hacminin azalması çelişkisinin oluştuğu belirlenmiştir. Çelişkiler matrisi, iyileştirmek istenen özellik ve oluşan çelişkiye göre; çözümde kullanılacak buluş prensiplerini vermiştir. Buluş prensiplerinin gösterdiği çözüm yolları incelenerek, ambulans ana sedyeleri için portatif doğum sedyesi eklentisi tasarlanmıştır.
Anahtar Kelimeler: TRIZ, İnovasyon, Yaratıcılık, Problem Çözme, Sedye, Ambulans
|
