Enerji ihtiyacının giderek artması sonucu enerji santrallerinde enerji verimliliğinin artırılması ve çevrenin korunması için yüksek sıcaklık ve basınca dayanıklı malzemelerin kullanılması zorunlu hale gelmektedir. Bunun için enerji santrallerinde daha yüksek sıcaklık gerektiren kısımlarda boruların yüksek sıcaklık ve sürünme dayanımına sahip SA335 P91 çeliği, daha düşük sıcaklık istenen kısımlarda ise SA312 TP 316L ostenitik paslanmaz çelik kullanılabilmekte ve böylece daha verimli ucuz hale getirilmektedir. Çeliklerin kimyasal kompozisyonları ve mekanik özellikleri birbirinden oldukça farklı olduğundan kaynaklı birleştirme işlemlerini zorlaştırmaktadır. Bu problemin çözüm yöntemlerinden birisi P91 tarafı ostenitik paslanmaz çelik ilave metal ile yastıklama(buttering) uygulanarak kaynaklı birleştirmenin gerçekleştirilmesidir.
Bu çalışmada SA 335 P91 çelik boru malzeme ile aynı kalınlıktaki SA 312 TP 316L östenitik paslanmaz çelik boru yastıklama (Buttering) işlemi uygulanarak TIG (Tungsten Inert Gas) kaynak yöntemi ile birleştirilmiştir. Birleştirilen malzemeleri mikro yapı ve mekanik özellikleri incelenmiştir. Mikroyapı incelemeleri optik mikroskop, tarama elektron mikroskobu ile gerçekleştirilmiştir. P91 yüzeyi AWS A5.14:2011 ERNiCr-3 Ø2.4 ilave tel kullanılarak birleştirildi. Birleştirilen malzemelerin mikroyapı incelemesi ve çekme dayanımı, sertlik, eğme ve çentik darbe tokluk gibi mekanik özellikleri belirlendi. Elde edilen çekme dayanımı ve darbe tokluk değerlerinin ilgili malzemenin uluslararası standartlarda kabul edilen değerler arasında olduğu tespit edilmiştir. Kırılma yüzeyleri incelemelerinde sünek bir davranış gösterdiği gözlenmiştir. Böylece yastıklama yönteminin bu tür farklı malzemelerin kaynağında başarılı şekilde uygulandığı gözlemlenmiştir.
Anahtar Kelimeler: TIG, Yastıklama (Buttering),Mekanik Özellikler, P91, SA312 TP 316L
|
