Silah kulesi (Taret), bir silahın kontrolünün sağlandığı (Ateşlenebildiği), yan ve yükseliş eksenlerde hareket edebilen insanlı veya insansız platformlardır. Taret sistemlerinde yükseliş eksende oluşan yüksek dengesizlik momentlerini ortadan kaldırmak (Azaltmak) amacıyla dengeleyici mekanizmalar kullanılmaktadır. Yaygın olarak kullanılan dengeleyici mekanizmalar ise yaylı, pnömatik, yaylı hidrolik ve hidropnömatik dengeleyicilerdir. Uygulama yöntemlerine göre çekme tipi ve itme tipi olarak sınıflandırılmaktadırlar. Çekme tipi, zincir-kam, zincir ve doğrudan çekme tipi olarak da kendi içinde ayrılmaktadır. İtme tipi dengeleyiciler ise doğrudan itme tipi dengeleyici olarak sınıflandırılmaktadır. Ayrıca yaylı dengeleyiciler de kendi içinde, helezon yaylı, burulma çubuklu ve zemberek yaylı olarak ayrılırlar. Belirtilen dengeleyici sistemlerinin seçimi ve tasarımı ise analitik hesaplamalara göre yapılmaktadır. Ancak gerçek hayatta yapılan uygulamalarda sistem performansının analitik hesaplamalardan sapmalar gösterdiği görülmektedir. Bu sapmaların ana sebepleri ise gerçek sisteme ait yükseliş eksen dengesizlik momentinin tasarım sırasında tam olarak hesaplanamaması (Üretim toleransları kaynaklı), gerçek sistem dengesizlik verilerini okuyan devrelerdeki kayıplar, yükseliş eksen sürüş hattındaki ayar problemleri ve yükseliş eksendeki sürtünmelerdir (Rulmanlar, sızdırmazlık contaları ve dengeleyici bağlantısı arasındaki sürtünme). Yaylı dengeleyicideki sapmalar ise dengeleyici ana bileşeni olan yayın tasarımı ile üretimi arasındaki farklılıklar (Yay ana boyutları ve yay katsayısı), yay üzerindeki ön yüklemenin üretim kaynaklı değişkenlik göstermesi ve mekanizma üzerindeki öngörülemeyen sürtünmelerdir (Yayın bulunduğu kovan içindeki sürtünme). Yapılan bu çalışmada örnek bir taret sisteminde analitik hesaplamalarla tasarımı yapılan yaylı dengeleyicinin, üretimi ve performans testleri gerçekleştirilerek bahsedilen sapmalara sebep olan faktörler incelenmektedir.
Anahtar Kelimeler: Taret, Kule, Silah Kule Sistemi, Dengeleyiciler, Yaylı Dengeleyici
|
