Dünyamızdaki içilebilir tatlı su miktarı oldukça sınırlıdır. Bu kaynaklardan en önemlisi yeraltında bulunan sulardır. Özellikle 20. Yüzyılda bilinçsiz olarak kullanılan yeraltı su kaynakları alarm vermektedir. Yeraltı suyu miktarının yanında genelde oldukça kaliteli olan bu suların korunması, çeşitli risklerden uzak tutulması günümüzde tüm dünyada olduğu gibi Türkiye için de önem arz etmektedir. İçme suyu olarak kullanımı yanında yeraltı suları büyük oranda sulama suyu olarak kullanılmaktadır. Özellikle petrol türevleri, yol tuzları, çeşitli ağır metal içeren kimyasallar ve pestisitler başlıca yeraltı sularının kirleticileridir. Kirlilik yönünden bu risklerin minimuma indirilmesi lokal halk ve ziraat için oldukça önemlidir. Yeraltı suları doğal olmayan yöntemlerle akiferlerden genellikle de plansız bir şekilde tüketilmektedir. Tüketiminin yanında yeraltı sularının kendilerini yenileyebilme miktarları oldukça düşük kalmaktadır. Kırsal kesimin yanı sıra şehir ve kent yaşamında da yeraltı suları önemli bir kaynak ve yönetilmesi gereken bileşendir. Bu çalışmada dünya ölçeğinin yanında kentsel boyutta yeraltı suyu miktar ve kalitesi yönetimsel olarak irdelenmiştir. Örnek bir şehir üzerinde yeraltı suyu kullanımı, seviyesi ve kalitesi analiz edilmiştir. Ülkemizde gerek zirai gerek sanayi bölgelerinde yeraltı sularının hem kalite hem de miktar olarak telafisi oldukça zor ve maliyetlidir. Yeraltı suyunun en az yerüstü doğal kaynaklara olan nehir ve göller gibi korunmaya muhtaç olduğu, gerekli tedbirlerin ve planlamaların en iyi yönetimsel tarzda yerine getirilmesi gerektiği sonucuna varılmıştır.
Anahtar Kelimeler: yeraltı suyu, kirlilik, düzey, kalite, sürdürülebilirlik
|
